Тоқымашы құс – ұясын шөп пен жапырақтан өріп жасайтын ерекше құс. Бұл құстың ұясын көрген адам еріксіз таңғалады.
Ұя тоқу кезінде құстың тұмсығы ине, аяғы қысқыш рөлін атқарады. Ол әр тал шөпті шебер байлап, мықтап бекітеді. Кей ұялардың іші жұмсақ талшықтармен төселіп, балапанға жайлы орынға айналады. Олар ұясын салғанда әр тал шөпті таңдап алады. Кейбірі жасыл, иілгіш сабақтарды пайдаланады, ал кейбірі пальма жапырағының талшықтарын өріп тоқиды. Ұяның кіреберісі әдетте төмен қараған түтік пішінді болады. Бұл жыртқыштардан қорғау үшін ойластырылған табиғи шешім. Әр өрім мықты, ал ұяның жалпы құрылысы жел мен жаңбырға төтеп береді.
Бұл құстар көбіне Африка мен Азияның тропикалық өңірлерінде топтанып өмір сүреді. Кейде бір ағашта жүзге жуық ұя ілініп тұрады. Олардың әні мен қимылы орманға ерекше тыныс береді.