Орал қаласында «KazService» ұйымының бастамасымен «ҚПО: Стратегиялық міндеттерді жүзеге асыру жолында» атты өңірлік инвестициялық форум өтті. Форумға ел экономикасының күретамыры саналатын мұнай-газ саласының ірі инвесторлары қатысып, жиын барысында жергілікті бизнестің мүмкіндігін кеңейту, отандық қамтуды арттыру және өндірісті әртараптандыру мәселелері талқыланды.
Пленарлық отырыста Мәжіліс депутаты Абзал Құспан сөз алып, Қарашығанақ – еліміздегі ең ірі жобаның бірі, ал оның өңір экономикасына қаншалықты ықпалдасуы – барлығымыз үшін маңызды деді. Ол компания жұмысындағы оң өзгерістер қатарында 2024 жылы жергілікті қамту деңгейі 65%-ға жеткенін, семинар, кездесулер ұйымдастырылғанын, 2030 жылға дейін отандық тауарлар үлесін 30%-ға жеткізу мақсаты қойылып отырғанын атап өтті. Сондай-ақ 50-ден астам ұзақмерзімді келісімшарт жасалып, жергілікті мазмұнға қызығушылық артып келе жатқанын да жеткізді. Оның айтуынша, әйткенмен әлі күнге шешімін таппаған түйткілдер де бар.
«Біріншіден, Батыс Қазақстанда жергілікті кәсіпкерлік орта әлі де әлсіз. Атыраудағыдай серпіліс болмады. ТШО жергілікті бизнесті дамытуға нақты серпін берген болса, Қарашығанақ жобасы әлі ондай деңгейге жеткен жоқ. Екіншіден, offtake-келісімшарттар жабық күйде қалып отыр. Депутаттық сауалдарға қарамастан, нақты тізім ұсынылмай келеді. Егер қыркүйекке дейін тиісті ақпарат берілмесе, бұл мәселені Мемлекет басшысының деңгейінде көтеруге мәжбүр боламын. Үшіншіден, жергілікті компаниялар ірі тендерлерге қол жеткізе алмай отыр. Кері байланыс жоқ, бағалау критерийлері түсініксіз, ал тендерлік лоттар шағын және орта бизнес үшін қолжетімсіз. Төртіншіден, инженерлік және жөндеу қызметтерін жергілікті деңгейде игеру әлі де төмен. Мұнда жоғары оқу орындары, ғылыми-техникалық орталықтар мен технопарктерді тарту маңызды. Біз сындарлы диалогті қолдаймыз. Бірақ ол формалды емес, нәтижелі болуға тиіс. Жергілікті бизнес жұмыс істеуге, даму мен жауапкершілік алуға дайын. Ең бастысы — тең мүмкіндік пен ашық қолжетімділік қажет», деді депутат.
Форумның техникалық секциясында ҚПО компаниясы бас директорының орынбасары Мұхтар Манкеев альянс алдында тұрған басты меже – 2030 жылға дейін тауар түріндегі жергілікті мазмұнды – 30%-ға, жұмысшылар үлесін – 82%-ға, отандық қызмет көрсетушілер арасалмағын 90%-ға дейін жеткізу екенін хабарлады. Айтуынша, отандық жеткізушілерді қолдау мақсатында ерте тендерлер, алдын ала тапсырыстар, әріптестіктің жаңа формалары ұсынылып отыр. Сондай-ақ көптеген тауар – реттегіш қақпақтар, химиялық реагенттер, манометр және басқа да бұйымдар қазір тек отандық өндірушілерден алынады.
«2020–2025 жылдар аралығында жергілікті тауар өндірушілермен арада жалпы құны 8,7 млрд долларға тең 1 300-ден аса келісімшартқа қол қойылды», деді Мұхтар Манкеев.
Компания басшысының тағы бір орынбасары, өндіріс жөніндегі директор Никола Аллегро өз сөзінде Қарашығанақ кенішінде қазір атқарылып жатқан операцияларға тоқталды. Оның айтуынша, Қарашығанақ – мұнай мен газ конденсаты қоры жөнінен әлемдегі ең ірі кеніштің бірі. Соңғы есептерге қарағанда, мұнда 1,2 млрд тонна мұнай мен конденсат, 1,35 трлн текше метр газ бар. Қазір ҚПО жер қабаттарын толық басқарып, бұрғылау, ұңғымаларды күрделі жөндеу, сынақ жасау, өндірістегі барлық жабдыққа техникалық қызмет көрсету секілді жұмыстарды атқарып отыр.
ҚПО компаниясына қажет тауарлар мен қызметтерді жеткізу, ұйымдастыру жұмысына жауапты Дос Сантос Сильвестр Карлос Антонио да өз сөзінде жергілікті тауар өндірушілердің түрлі тендерге қатысу мүмкіндігі молайғанын айтады. Мәселен, 2025 жылдың алғашқы жартысында ҚПО 127 келісімшарт жасаса, оның 97,7%-ы Қазақстан резиденттеріне тиесілі. Мұның ішінде батысқазақстандық фирмалардың үлесі 25%-ды құрайды. Компания тізімінде 243 жаңа жеткізуші тіркелген, ал 421 компания 2022 жылдан бері әріптестік байланыста келе жатыр.
Батыс Қазақстан облысы