Атырау облысы бойынша экономикалық тергеп-тексеру департаменті 2024 жылдың тамыз айында «Delta» массивтік атауы қойылған топты әшкерелеп, қызметін жойды. Бұл топ 2023–2024 жылдары тиісті жұмысты атқармаған, бірақ жалған шот-фактураны қолданып, салық төлеуден жалтару мақсатында 3 млрд теңгеден астам ақшаны қолма-қол түсірген.
Ал 2019–2024 жылдары «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС-ның бұрынғы бас директорлары Ш.Данбай мен М.Досмұратовқа қатысты өкілеттігін асыра пайдалану және салғырттық фактілері бойынша қылмыстық іс қозғалды. Олардың заңсыз әрекетіне байланысты іс сотта қаралды. Сот үкімімен олар сотталды. Ш.Данбай ісі бойынша мемлекет кірісіне 2,9 млрд теңге өндірілді. М.Досмұратовтан 1,9 млрд теңге қайтарылды. Бізге бұл туралы деректі Облыстық экономикалық тергеп-тексеру департаментінің штаб бастығы Бекболат Әнесов айтып берді.
Оның сөзінше, «Атырау мұнай өңдеу зауытына» қатысты ең маңызды нәтиже ретінде сатып алатын қызметтер мен қызмет құнына әсер еткен тауарлар тізбегіндегі артық делдалдар жойылғанын айтуға болады. Мәселен, «ENERTEK», «NNS LTD», «KTR», «IQS» компанияларының «АМӨЗ» ЖШС-мен байланысты аутсорсинг жөніндегі шарттары бұзылған. Оларға зауыт құрамындағы 4 цех жабдығымен, 1 қызметкер штатымен бірге берілген.
«Осындай өнімсіз делдалдардың жыл сайынғы табысы 7 млрд теңгеден, ал пайдалану кезеңінде 30 млрд теңгеден астам қаржыны құрады. Мұның бәрі зауыт бюджеті арқылы өтіп келген. Тергеу шеңберінде мемлекетке №6 парк автономды құю стансасымен АМӨЗ бойынша негізсіз жасалған шарттар бұзылды. Мүліктік кешендер қайтарылды. Сотқа дейінгі тергеу барысында мемлекет пайдасына құны 2,2 млрд теңге болатын сұйытылған мұнай газын сақтау паркінің 50% үлесі қайтарылды», деп мәлім етті департаменттің штаб бастығы.
Департамент өкілінің пікірінше, Атырау облысы жалпы мемлекеттік рейтингте көлеңкелі экономиканың үлесі төмен өңірлер арасында 3-орында тұр. Қазір мұнайлы өңірдің алдында Астана мен Алматы қаласы бар.
«Көлеңкелі кәсіпке үйір болатындар мен экономиканың дамуын тежейтін салаларға мониторинг жүргізу жалғаса береді. Қазір Атырау облысында көлеңкелі экономика деңгейіне теріс әсер ететін негізгі екі бағыт бар. Мәселен, ауыл шаруашылығы саласындағы өсім 0,01, ал көтерме, бөлшек саудада бұл көрсеткіш 0,02%-ды құрап отыр», деп нақтылады Б.Әнесов.
Өңірдегі бақыланбайтын экономиканың үлес салмағы 2021 жылы 1,57% болып, 2022 жылы 1,48%-ға төмендеген. Ең елеулі төмендеу көрсеткіші 2023 жылы 1,19%-ға жетті. Оң динамика өнеркәсіпте, оның ішінде карьер қазу, құрылыс, көлік және қоймалау саласында байқалып отыр.
Атырау облысы