«Осы мен, сірә да, өлмейтін шығармын», деп жырлаған мұзбалақ ақын Мұқағали Мақатаев оқулары туған өлкесі Қарасазда өтті. Ақынның жауһар жырларын жаңылмай жатқа айтуда жарысқа түскен жас өрендердің өнері таңдай қақтырды. Қазақтың қара өлеңін кие тұтқан бәсекелі байқауға республикамыздың әр өңірінен іріктелген 70-ке жуық оқушы қатысып, жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар шығуға талпынды.
Ауылдың қақ төрінен орын алған ақын Еркін Ібітанов атындағы мәдениет үйінде өткен дәстүрлі іс-шараға мұзбалақ ақын Мұқағалидың ұлы Жұлдыз бен қызы Шолпан, келіні Бақытгүл бастаған ұрпақтары мен шәкірттерін шыңдаған ұстаздар, тіл жанашырлары, облыстық білім басқармасының, аудандық әкімдіктің жауапты мамандары қатысты.
«Бүгінгі іс-шараға себеп – әкеміздің поэзиясы. Соны жақсы көргеннің арқасында әр шалғайдан жиылып отырсыңдар. Ұлы ақынның кіндік қаны тамып, табаны тиген қасиетті Қарасаз ауылы осы. Биік таулары, мың бұралып аққан Қарасаз деген өзені бар. Бала күнімізде өңкей қара тамдар болды. Ауыл іші көшенің жоғары жағы, төменгі жағы деп бөлінетін. Сол төменгі жағында екі бөлмелі қазақтың қара тамында тұрдық. Оны көптеген естелікте жазып та келемін. Әкеміздің бойында Алланың берген тума таланты мен дарыны болса, екінші жағынан өлең жазуға өздерің көргендей табиғаттың да әсері болды. Мұнартқан күн, еңселі таулар, қара суына дейін талантын қамшылады. Оған ақын аталарыңның жанкешті еңбекқорлығы қосылды, – деген ақын ұлы естен кетпес естелігін сабақтай түсті. – Әлгі екі бөлмелі қара тамның бірі толған кітап пен газет болатын. Ол құнды дүниелерді Алматыдан, Мәскеуден, Ленинградтан жаздырып алатын. Өз білімін өзі көтерген жап-жас жігіт болды. Оған ешкім «мынаны оқы» деп үйретпеген. Өзінің бойындағы тума дарынымен, құлшынысымен қазақ поэзиясына келген адам. Білесіңдер, әкесімен Қарасаздың қара топырағында қоштасты. Әкесі Сүлеймен атамыз майданға кетті. Одан соң, өзі өлеңінде жырлағандай, балалық шақ болған жоқ, соқаға ерте жегілді. Балалық, жастық шағы осы ауылда өтті. Қарасаздың орта мектебінде сабақ берді ол кісі. Сендер де сол Қарасаздың ауасымен тыныстап отырған бақытты баласыңдар дегім келеді. Ақынды оқу бір басқа, оның өскен ортасын көру – ол да өзгеше әсер қалдырады. Сол арқылы Мұқағали поэзиясына тереңірек бойлайсыңдар. «Қоршаған ортасы қандай болды екен?» деген әуестік сезімге жауап алып отырсыңдар. Мен Мұқағалидың үлкен ұлы боламын. Өміріме әкем тікелей әсер етті. Ол үлкен жүректі адам болатын. Сендер сияқты жастарды өте жақсы көрді. Олардан үміт күтті, болашағы боларына сенді, балалар», – деген Жұлдыз Мұқағалиұлы әкесіне арнап жазған өлеңін оқып берді.
Тебіреніске толы жырдан қуат алған жас өрендер бүркеншік атпен таныстырылып, жалынды жыр сайысын бастап кетті. Олардың өнерлерін таразылауға КИМЭП университеті «Білім беру және гуманитарлық ғылымдар» факультетінің ассистент-профессоры, филология ғылымдарының кандидаты Нұрайша Бекеева, «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының лауреаты, ақын Айтуған Жетебаев, филология ғылымдарының кандидаты, профессор Шаридиар Уәлиханов, М.Дулати атындағы Тараз университетінің доценті, филология ғылымдарының кандидаты Жазира Әбдуалиева, ақын, журналист Айтбек Тұрсынбаев қазылық етті.
Республиканың 16 облыс, 3 қаласынан келген 63 қатысушы үш топқа бөлініп, өлең оқу, жазудағы өнерлерін ортаға салды. Жыр сайысының «Айтып өткен ақында арман бар ма?» атты алғашқы бағытында үміткерлер ақын жырын жатқа әрі мәнерлеп оқудан сынға түсті. Онда қазылар жаттаған өлеңдерінің санын есепке алды. Сахна төрінде ақын жырын оқуда көсіле шапқан жүйрікті кез келген тұста кілт тоқтатып, келесі өлең жолын бастап берген қазылардың талабынан жаңылмай жалғастырып әкетудегі шеберліктері тыңдарманды тәнті етті.
Ал «Жыр эстафетасы» бағыты бойынша жарысқа қатысқан үміткерлер «Аққулар ұйықтағанда», «Райымбек! Райымбек!», «Алтай-Атырау» поэмаларын жатқа әрі нақышына келтіре оқудан бәсекеге түсті.
Ең соңғы «Көкірегімде жыр сәулесі маздайды» атты үшінші бөлімде жас өрендер өздерінің төл туындыларын және еркін тақырыпта өлең оқудағы қарым-қабілетін көрсетті.
Бабы мен бағы келіскен өлеңсүйер өрендердің өнерін қазылар алқасы әділ бағалап, шын талантты тануға, олардың білім-білігі мен өлеңге деген ынта-ықыласын, талабы мен талғамын қалт жібермей қадағалап, үш бағыт бойынша республикалық байқаудың қорытындысын шығарды.
Алғашқы «Айтып өткен ақында арман бар ма?» бағыты бойынша бас жүлдені Атырау қаласындағы №16 мектеп-гимназияның 10-сынып оқушысы Нұрмерел Нұралы иеленді. Ал бірінші орынды Алматы қаласындағы №108 мектеп-гимназияның 9-сынып оқушысы Батырхан Құдайберген қанжығалады.
«Жыр эстафетасында» ортасынан оза шауып, топ жарған Қарағанды қаласындағы №61 орта мектептің оқушысы Алина Наурызбаева бас жүлдені еншілесе, бірінші орынды Маңғыстау облысы Шетпе лицейінің 10-сынып оқушысы Барахат Оразалы жеңіп алды.
Жыр сайысының соңғы бөлімі «Жүрегімде жыр сәулесі маздайды» атты жас таланттардың талаптары таразыланған сайыста Мұқағали аталарының ізін жалғастырып, өлең өлкесінде өзіндік қолтаңбасын түзіп келе жатқан Алматы облысы Райымбек ауданы А.Барманбекұлы атындағы орта мектептің 10-сынып оқушысы Ақниет Мұқаметкәрім бас жүлдені жеңіп алып, мерейін үстем етті. Бірінші орын Абай атындағы РММИ-дің 10-сынып оқушысы Болат Ахметке бұйырды.
Жыр сайысындағы жүлдегерлерге дипломдар мен ақшалай сыйлықтар табыс етілді. Сонымен қатар байқауда ерекше белсенділік танытқан жас таланттар да назардан тыс қалмай, «М.Мақатаев атындағы халықаралық қордың» және облыстық білім басқармасының Мақтау қағаздарымен марапатталды.
Алматы облысы