Кен байлығы шектеулі болған сайын, оны ұтымды игеру мен орнықты толықтырудың маңызы арта түседі. Еліміз осы үдерісті жаңа модельдер мен заманауи құралдар арқылы басқаруға кірісті, деп жазады Egemen.kz.
Соңғы жылдары мемлекет геологиялық барлау саласын дамытуда батыл қадамдар жасап, отандық ресурстық әлеуетті арттыру үшін инвестициялық тартымдылықты күшейтіп келеді. Бұл ретте қабылданып жатқан бірқатар стратегиялық бастамалар еліміздің жер қойнауын пайдаланудағы жаңа парадигмасын айқындайды.
Аустралия үлгісі – ашық әрі бәсекелі ортаға жол
Қазақстан батыс-аустралиялық тәжірибені негізге ала отырып, «Кім бірінші келсе – соған артықшылық» қағидатын енгізді. Бұл – геологиялық барлауға жеке капиталдың келуіне жол ашқан, бәсекелестік пен ашықтыққа негізделген модель. Жаңа тәсіл – инвесторларға мүмкіндік, мемлекетке ресурстық толықтыру.
Ауқымды барлау – әлеуетті кеңістікті игеру
Мемлекеттің жоспары бойынша 2026 жылға қарай геологиялық барлау жұмыстары жүргізілетін аумақ 1,9 млн-нан 2,2 млн шаршы шақырымға дейін ұлғаймақ. Бұл тек кеңістік емес – бұл еліміздің игерілмеген табиғи байлығы, болашақ индустриялық жобалардың іргетасы.
Цифрландыру мен халықаралық стандарт – сенім кепілі
Инвестордың қызығушылығы ең алдымен дерекке сүйенеді. Осыған байланысты Қазақстан CRIRSCO халықаралық стандартын енгізіп, геологиялық деректерді цифрландыруды қолға алды. Бұл – әрбір инвестор үшін бірдей мүмкіндік, әрбір учаске үшін ашықтық пен қолжетімділік деген сөз. Геодеректердің ашықтығы – капиталдың сенімін арттырудың негізгі тетігі.
Салықтық ынталандыру – күрделі кен орындарына демеу
Қабылданған жаңа шаралар аясында табыстылықтың ішкі нормасы (IRR) 15 пайыздан төмен жобалар үшін пайдалы қазбалар өндіруге салынатын салықтан (НДПИ) бес жылға дейін босату қарастырылып отыр. Бұл – геологиялық жағынан күрделі, бірақ стратегиялық маңызы зор кен орындарын игеруге серпін беретін маңызды шешім.
Техногендік ресурстар – екінші тыныс
Елімізде 55 млрд тоннадан астам техногендік минералдық түзілімдердің (ТМТ) паспорты жасалып жатыр. Бұл – тек өндірістік қалдық емес, қайта өңдеуге болатын қуатты шикізат көзі. Жаңа технологиялар мен экологиялық таза өндіріс тәсілдері арқылы бұл қалдықтар қайта пайдалы өнімге айналып, ұлттық байлыққа қызмет ете алады.