Премьер-министр Олжас Бектенов сирек және жерде сирек кездесетін металдар саласын дамыту мәселелері жөнінде кеңес өткізді. Бұл Мемлекет басшысының Үкіметтің кеңейтілген отырысында берген аталған салаға озық технологиялар мен инвестиция тарту жөніндегі тапсырмасын орындау шеңберінде жүзеге асты.
Жиынға Президенттің экономикалық мәселелер жөніндегі көмекшісі Қанат Шарлапаев, өнеркәсіп және құрылыс министрі Ерсайын Нағаспаев, «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» ұлттық әл-ауқат қоры басқармасының төрағасы Нұрлан Жақыпов, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ басқарма төрағасының міндетін атқарушы Марат Төлебаев қатысты.
Премьер-министр жұмыс істеп тұрған өндіріс орындары мен инфрақұрылымды жаңғырту, геологиялық барлау жұмыстарын кеңейту, заманауи өңдеу технологияларын енгізу және ғылыми-зерттеу базасын дамыту қажеттігін атап өтті.
Өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің деректері бойынша, еліміздің металлургия құрылымында сирек және жерде сирек кездесетін металдар өндіру 2,4%-ды құрайды. 2018 жылдан бері саланы мемлекеттік қаржыландыру 67 млрд теңгені құрап отыр.
Кең ауқымды геологиялық барлау жұмыстары жүргізілуде: жалпы ауданы 100 мың шаршы шақырым 1:50 000 масштабтағы 25 учаске зерттеліп жатыр. 2024 жылы қатты пайдалы қазбалардың келешегі зор 38 учаскесі ашылды. Еліміздегі геологиялық-геофизикалық барлау жұмыстары 2025 жылы 2 млн 38 мың шаршы шақырымды құраса, 2026 жылға қарай 2,2 млн шаршы шақырымға жетеді.
Қазір елімізде бериллий, тантал, ниобий, скандий, титан, рений, осмий өндірілсе, өндіру барысында висмут, сурьма, селен және теллур алынады. Сонымен қатар галлий мен индий алу технологиялары бар.
Саланың болашағы зор бағыттарына батарея материалдарын, ыстыққа төзімді қорытпаларды өндіру және қайта өңдеу, жартылай өткізгіш материалдар өндірісі және тұрақты магниттерді қайта өңдеу жатады.
Жалпы, Үкімет аталған саланы одан әрі дамыту үшін шаралар қабылдауда. 2024–2028 жылдарға арналған кешенді жоспар жүзеге асырылып жатыр. «Жезқазғанредмет» РМК сирек металдар цехын жаңғыртуға қаражат бөлінді. Инвесторларды тарту үшін геологиялық ақпарат, оның ішінде сирек және жерде сирек кездесетін металдар жөнінде мәлімет қолжетімді бола түсті.
Жиын қорытындысы бойынша Премьер-министр күш-жігерді жер қойнауын тереңдетіп зерттеуге, техногендік минералдық түзілімдерді есепке алу мен мемлекеттік теңгерімге қоюды жеделдетуге, аккумуляторлар мен оларды қайта өңдеуге арналған материалдар өндірісін дамытуға, сондай-ақ ыстыққа төзімді никель қорытпаларын белсенді өндіруге жұмылдыруды тапсырды. Бұдан бөлек, «Ұлттық технологиялық болжау орталығы» РМК базасында сирек және жерде сирек кездесетін металдар бойынша өңірлік зерттеу орталығын құру жөніндегі жұмысқа назар аударылды.
Жалпы, қазіргі заманғы өнеркәсіп үшін сирек және жерде сирек кездесетін металдар өндірісін дамыту өте маңызды. 2024 жылдың деректері бойынша шикізаттың осы түрінің әлемдік нарығы 1,6 млн тоннаны құрады. Бұл ретте 2023–2024 жылдары сұраныстың орташа жылдық өсуі 30%-ға жетті.