Денсаулық сақтау министрлігі қыркүйектен «жалған деректерді тіркеуге» қатысы бар деген медициналық ұйымдарды тыңғылықты тексере бастаған. Осы жолы өрескел заң бұзған ұйымдарға айыппұл салумен шектелмей, лицензиясын кері қайтарып, істі құқық қорғау органдарына тапсыру жағын да ойластырыпты. Мұнымен қоса, министрлік мәселені цифрлық технологиялардың көмегімен түбегейлі реттеуге кірісіп кетті.
Мысалы, биыл Астана қаласындағы емханалардың базасында науқастарға медициналық қызметтерді көрсету фактісін растайтын Face-ID бойынша қанатқақты жоба басталды. Осы жобаға сәйкес науқастар емханаға келгенде Face-ID, веб-камера көмегімен жеке басының сәйкестігін нақтылайды. Астанадағы емханалардың басым көпшілігі осы жүйеге көшіп үлгерсе, қалған ұйымдар веб-камераларды түгендеп, жыл соңына дейін қосуға дайын отыр. Келер жылдан бастап өзге өңірлердегі емханалар да осы тәжірибені кезең-кезеңімен енгізгелі жатыр. Айтса айтқандай, Астанадағы №8 қалалық емхана ұжымы да биылдан қалмай Face-ID жүйесін енгізіп, науқастарды сол арқылы қабылдауға сақадай сай тұр. Қазірдің өзінде емханадағы кабинеттерге әуелде жоспарланған 90 веб-камера түгел орнатылды. Орайы келгенде жұмыс барысы туралы емхана директоры Рүстем Айтбаевтың пікірін білген едік.
– Веб-камераларды қосуға рұқсат алған соң, емханаға келген әрбір пациенттің жеке басының сәйкестігін растаймыз. Бұл – жалған жазбаларды жоюға бағытталған қадам. Қанатқақты жоба бойынша Астанадағы барлық емханалар қызмет көрсетудің осы тетігін пайдаланады. Бұдан былай біз емханаға науқас келмесе, деректерді қарап шығып, науқастың келген-келмегенін нақты дәлелдей аламыз. Сондай-ақ «Әлеуметтік әмиян» жобасы аясында қызметтің жаңа түрін түрін енгіздік. Оның артықшылығы көп. Енді диспансерлік есепте тұрған пациенттер МӘМС, ТМККК шеңберінде кезекті дәрі-дәрмегін аламын деп емханаға жүз сабылмайды, жалпы тәжірибелік дәрігерге кезекке тұрмайды. Бар болғаны платформада дәрісінің таусылғаны туралы хабар қалдырып, дәрігердің нұсқауын күтеді. Егер дәрі-дәрмек тағайындалса, оны тіке емхананың дәріханасынан кезексіз алады. Бұл да болса жұмысты ширатады. Кезекті әжептәуір азайтуға септеседі деп ойлаймыз, – дейді емхана директоры Р.Айтбаев.
Емханада ересектер, балалар, оңалту бөлімдері жұмыс істейді. Онда тұрғындарға бастапқы медициналық-санитарлық, консультациялық-диагностикалық көмек көрсетіледі. Мекемеге тіркелген тұрғындардың жалпы саны – 63 933 адам. Емханада барлығы 399 маман жұмыс істесе, оның ішінде 125 дәрігер, 194 орта медицина қызметкері бар. Жоғары білікті, бейінді мамандар жеткілікті. Бірді-екілі сирек кездесетін аурулар бойынша өзге медицина мекемелерімен келісімшарт жасалған. Яғни ол мекемеге медициналық сақтандыру қорының МӘМС, ТМККК аясында көрсетілген қызмет бойынша келісімшарт негізінде қызмет ақысы төленіп отырады. Дәрігерлер күз мезгілінде жұқпалы аурулардың таралуымен пациенттердің әдеттегіден көбірек келе бастағанын айтады. Бұл да болса кезектің көбеюіне әсер етіп отырған көрінеді.
– Емханада кезектің көбеюіне бір емес, бірнеше жағдай әсер етеді. Тек цифрландыру арқылы кезекті реттейміз десек, қателесеміз. Медициналық ұйымда маман тапшы болуы мүмкін. Күзде жұқпалы аурулар өршіп, кезек еселеп көбейеді. Содан соң, кейбір пациентті 15 минуттың ішінде қарау іс жүзінде мүмкін емес. Өйткені біздің басты міндетіміз – әрбір пациентке сапалы медициналық көмек көрсету. Цифрлық жүйе енгізілгелі электронды кезекке біз мүлде араласа алмаймыз. Кейде дәрігерге жазылған уақытта келмейтін пациенттер болады. Өкінішке қарай, осындай пациенттер емханаға жазыла алмай жүрген өзге пациенттердің орнын басып қалады. Егер пациент емханаға келмейтін болып, жазбасын алып тастаса, оның орнына өзге пациент сол уақытқа жазылар еді. Мысалы, осы мәселені цифрландыру шеше алмайды. Әр адам дәрігердің жұмысына жауапкершілікпен қараса, жеткілікті. Иә, қазір медицинада ақпараттық жүйелер көп. Енді сол жүйелерді біріктіріп, интеграциялау жөніндегі жұмыстар жүріп жатыр. Ол мәселе министрлік деңгейінде шешімін тапса, біз де сол базаға өтіп, бейімделеміз. Ал медициналық қызмет сапасын ілгерілетуге көмектесетін жекелеген мәселелерді күнделікті реттеуге тырысып жатырмыз, – дейді Р.Айтбаев.
Емхана басшылығы дәрігерлердің жүктемесін азайтуға да баса мән беріп отыр. Соның бірін айтсақ, қазір орта буын медицина мамандары жоғары білім алып жатыр. Енді оларға да пациентпен жеке консультация жүргізуге рұқсат беріледі. Осылайша, орта буын медицина мамандарының құзыреті кеңейіп, дәрігерлердің жүктемесі азаяды. Әрине, жоғары білім алған орта буын маманның жалақысы өзге орта буын медицина маманынан жоғарырақ болады. Мұның барлығы заңмен реттеліп қойған. Осыған қоса, емханада медициналық көмектің сапасын арттыру мақсатында пациенттермен қарым-қатынас этикасы жөнінде тұрақты тренинг өтіп тұрады. Дәрігерлердің біліктілігін арттыру, емхананы тиісті медициналық құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету мәселесі күн тәртібінен түспейді.
