Суреттерді түсірген – Ерлан ОМАР, «EQ»
Достық үйі – Маңғыстаудың сыйы
Кейінгі отыз жыл бедерінде қазақ халқымен тағдырдың тәлейімен бір арнаға тоғысқан түрлі диаспора болашақ бағдарын, арман-аңсарын ортақ етіп, тәуелсіз мемлекеттің шаңырағында бір үйдің балаларындай тату-тәтті ғұмыр кешіп жатыр. Осы іргесі мығым қаланып, уығы берік қадалған бірлікті сақтап, әрі қарай кемелдендіру үшін не істемек керек? Бұл бағыттағы «Қоғамдық келісім» мекемелерінің қызметі қандай? Көкейдегі осы сұрақтарға жауап алмақ ниетпен Достық үйінің табалдырығын аттадық.
«Қоғамдық келісім» мекемесінің баспасөз хатшысы Арман Жәниевпен бірге Достық үйін саяхаттап жүрміз. Кейіпкеріміз әңгімесін Астана қаласындағы түрлі этностың қарашаңырағына айналған салтанатты сарайды Маңғыстау облысының әкімдігі Ассамблеяның 20 жылдығы қарсаңында салып бергенінен бастады.
«Сіздер көріп отырған бұл ғимаратты Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығына орай Астана қаласына Маңғыстау облысы жұртшылығы сыйға тартты. Қазір бұл орда еліміздегі этностардың рухани-мәдени ошағы саналады. Бүгінгі таңда Достық үйінде Қазақстан халқы Ассамблеясының Астана қалалық филиалына қарасты 22 этномәдени бірлестік жұмыс істеп тұр. Біздің Астана қаласы әкімдігі жанындағы «Қоғамдық келісім» мекемесі осы бағыттағы кешенді жұмыстарды үйлестіреді», деді өз сөзінде.
Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінен пана тапқан диаспоралардың мәдени құндылықтарының сақталуы, дамуы, насихатталуы үшін жайлы күй керектігі анық. Ол жайлы жағдайды Астанадағы Достық үйі толық қамтамасыз етіп отыр. Мәселен, осы шаңырақта 36 шығармашылық ұжым, 3 этнолингвистикалық мектеп, Ғылыми-сараптамалық топ, Аналар кеңесі, Ассамблея жастары республикалық қоғамдық бірлестігінің Астана қаласындағы өкілдігі, Ақсақалдар кеңесі, «Жомарт жан» қайырымдылық қызметін үйлестіру орталығы, «Аналар аманаты» қолөнер шығармашылығы орталығы, «Мәміле» ситуациялық қазақ тілі пікірталас клубы», «ANK Live» тікелей эфир студиясы, медиа орталық, Журналистер клубы, т.б ұжымдардың жұмыс жасап тұруы жоғарыдағы сөзімізге дәлел бола алады.
Сыйлы қонақтар бас сұғатын орда
Достық үйінің кіреберісіндегі үлкен залда орналасқан «Аналар аманаты» қолөнер шығармашылығы орталығын тамашалап жүргенбіз. Астана қаласы әкімдігі жанындағы «Қоғамдық келісім» мекемесінің басшысы Нұрал Бағытұлы Айдашев бастаған бір топ қонақ музей жәдігерлерін тамашалауға кірді. Топ ішінен мемлекеттік және қоғам қайраткері Владимир Божко мен Беларусьтың Қазақстандағы төтенше және өкілетті елшісі Алексей Богдановтарды таныдық.
Достық үйінің директоры Нұрал Бағытұлы Беларусь елшісіне көрмеге қойылған қазақтың қамшы, сандық, қалқан секілді ұлттық жәдігерлерімен таныстырып, қоғам қайраткері Владимир Божко басшының әңгімесін әзілмен көмкеріп отырды. Нұрал Бағытұлының айтуынша, қонақтар «Родны кут» беларусь мәдени орталығының ұйытқы болуымен өткелі жатқан «Қазақстан халқы Ассамбелеясы – бірліктің бірегей моделі» атты дөңгелек үстелге қатысуға келіпті. Дөңгелек үстел аясында еліміздің ең басты құндылығы ынтымақ пен бірлік тақырыбында әңгіме қозғалып, Қазақстан халқы Ассамблеясының жұмысы талқыға түспек екен.
Баспасөз хатшысы Арман Жәниев Достық үйінде мұндай делегациялар жиі келетінін сөз етті.
«Достық үйі халықтық дипломатия тәжірибесін дамыта отырып, өз алаңында шетелдік делегацияларды тұрақты түрде қабылдайды. Мысалы, осыған дейін Достық үйінде Болгарияның вице-президенті Илияна Йотова, Нельсон Манделаның немересі Тембикеле Мандела, Италия, Ресей, Армения, Ингушетия, Әзербайжан, Өзбекстан, Беларусь, Қырғызстан, Тәжікстан парламенттерінің спикерлері мен депутаттары, Помор академиясының (Польша) өкілі Дорота Сметана-Боловко, Башқұртстан Республикасының басшысы Р.Ф.Хабировтар қонақта болды. Сіз, міне, Беларусь елшісінің келуіне куә болып отырсыз», деді ол.
Сондай-ақ баспасөз хатшысы Достық үйіне 2024 жылдың 6 тамызында танымал поляк түркітанушысы, саясаттану магистрі Якуб Якусик келіп, кездесу өткізгенін, іс-шара барысында түркі мәдени мұрасын сақтау мен дамытуға қатысты мәселелерді талқыланғанын тілге тиек етті.
Қайырымдылық мекені
Қайырымдылық жүректерге жылу сыйлайды. Астанадағы Достық үйі жабырқағанның көңілін көтеріп, мұқтаждарға жәрдем қолын созуға әрдайым дайын. Елордалық ассамблея қайырымдылық жасауды басты қағидаларының біріне айналдырған. Этномәдени бірлестіктердің мүшелері әрқашан түрлі қайырымдылық акциясына қатысып, көпбалалы және аз қамтылған отбасыларға, жалғызілікті жандарға, мүмкіндігі шектеулі балаларға, соғыс ардагерлері мен тыл еңбеккерлеріне көмек көрсетеді екен.
Біздің жолбасшымыз Арман Жәниев: «Ассамблеяның негізгі жобаларының бірі – «Жүректен – жүрекке» бағдарламасы. Осы жоба аясында Достық үйінің базасында Өзбек этномәдени орталығы төрағасының орынбасары Х.Шәріповтің төрағалығымен қалалық штаб құрылған. Былтырғы су тасқыны кезінде бұл штаб күн-түн демей қарқынды жұмыс істеді. Біз елордалық этностардың ауызбірлігінің, ынтымақты күш-жігерінің арқасында су тасқынынан зардап шеккен Ақмола, Қарағанды, Солтүстік Қазақстан облыстары мен Петропавл және Ақтөбе қалаларына 42 тонна гуманитарлық көмек бердік. Бұл көмегіміз 12 автокөлікпен межелі жерге жеткізілді», деді.
Спикердің айтуынша, мұқтаждарға қолдау көрсету – бір мезеттік, мерзімдік акция емес. «Жүректен – жүрекке» бағдарламасы көптеген қайырымдылық бастамасын іске асыру орталығына айналған. Мысалы, былтыр 8 маусымда «Вайнах» шешен-ингуш халық ансамблі қайырымдылық концерт ұйымдастырып, жиналған қаражат Темірлан Сейчанов атты науқас баланы емдеуге беріліпті.
«Этномәдени бірлестіктеріміз балалар мен білім саласын қолдау бағытында да игі бастамалардың бастамашысы болып жүр. Мысалы, «Мектепке жол» республикалық акциясы аясында биыл 200-ден аса бала мектепке арналған сөмкелер мен оқу құралдарына ие болды. Іс-шара «Аналар кеңесі» мен «Жомарт жан» орталығының белсенді қолдауымен өткізілді. Осылайша, аз қамтылған отбасылардың балаларына көмек көрсетілді», деді А.Жәниев.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев жастардың мемлекеттің экономикасы мен әлеуметтік дамуының қозғаушы күші екенін бірнеше рет атап өткен еді. Сондықтан да Достық үйі әр іске белсенді, алға ұмтылғыш жеткіншектердің күш-жігерін игі іске бағыттау, олардың шексіз қиялдары мен тың идеяларын отансүйгіштік қасиеттермен ұштастыру, жастардың қиялын шындыққа айналдырып, батыл жобаларын қолдау жұмыстарын жүргізе бермек.
Келелі кеңес келісімді күшейтеді
Елордалық Достық үйінде қоныс тепкен «Ақсақалдар кеңесі» мен «Аналар кеңесі» маңызды қоғамдық институт саналады. Бұл қоғамдық институттар отыз жыл бедерінде Ассамблеяның халықпен жұмысын қамтамасыз етіп, этносаралық коммуникация тетігін табуда, өткір де, өзекті мәселелерді шешу барысында мол тәжірибе жинаған. Содан да болар, «диалог алаңы» ретінде өз қызметін атқарып жатқан Ақсақалдар және Аналар кеңестері ел азаматтарына керекті консультациялық, құқықтық, заңгерлiк көмек көрсету жұмыстарын жүйелі жүргізіп келеді.
Сондай-ақ Астанадағы Достық үйінде түрлі дау-дамайды бітімгершілікпен шешуге ұйытқы болатын «Этномедиация орталығы» өз жұмысын бастады.
«Бүгінгі таңда этносаралық қатынастарды реттеу ісінде бітімгершілікті, яғни медиацияны дамыту өте өзекті. Кез келген кикілжіңді сотқа дейін жеткізу, елдегі диаспоралар арасын алшақтатып, ұлтаралық араздықтың өршіп кетуіне жеткізуі мүмкін. Сондықтан да этносаралық шиеленістің алдын алу, ортақ бітімге келу Ассамблеяның басты міндетіне айналғаны дұрыс», дейді мамандар.
P.S. Достық үйіндегі барлық этномәдени бірлестіктің жұмысымен танысып шыққан соң, қайтуға бет алдық. Мекеменің мәжіліс залының жанынан өте бергенімізде «Родны кут» беларусь мәдени орталығының «Қазақстан халқы Ассамблеясы – бірліктің бірегей моделі» атты іс-шарасы басталып жатты. Бір топ қазақ өнерпаздары дәстүрлі ән-жырымызды әуелете шырқап, оны Беларусьтің Қазақстандағы төтенше және өкілетті елшісі Алексей Богданов бастаған жиын қатысушылары еліте тыңдап отыр екен. Біз баспасөзде жиі айтатын «бірліктің бірегей моделі» деген осы екен ғой деген ойға нық бекідік.
