Суретті түсірген – Юрий Беккер
Ақпарат ағыны тасқындаған заманда өз бағытынан жаңылмай, рухани кеңістіктің төрінен орын алған газеттің өткені мен бүгіні мерейтойлық жиында кеңінен сараланды. Іс-шараның шымылдығы Әбиірбек Тінәлінің «Анамның тілі» әнімен ашылып, автордың орындауындағы танымал туынды басқосудың рәміздік мәнін арттырды. Алғаш болып сөз алған Президент кеңесшісі, академик Бауыржан Омаров парасатты ойдың қадірін білетін оқырман үшін бұл газет рухани бағдаршам екенін айтып, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Ana tili» ұжымына жолдаған құттықтау хатын оқып берді.
«Егемендіктің елең-алаңында құрылған басылым осы уақыт ішінде төл руханиятымыздың жаршысына айналды. Әбдуәли Қайдар, Өмірзақ Айтбайұлы сынды белгілі ғалымдардың бастамасымен ашылған газет ұлт баспасөзіне жаңа леп әкелді. Алғашқы бас редакторы Жарылқап Бейсенбайұлы бастаған журналистер кәсіби шеберліктің озық үлгісін көрсетті. Қоғамдағы өзекті мәселелерді батыл әрі ашық жазған, елдің рухын көтерген газет ұжымы қалың оқырманның зор қолдауына ие болды. Қазір де басылым қызметкерлері алдыңғы буын салған сара жолды лайықты жалғастырып келеді. Берекелі ұжым мызғымас құндылықтарды дәріптеп, ұлттың жаңа сапасын қалыптастыруға белсене атсалысып жүр. Апталық бетінде үздіксіз жарияланып жатқан тіл мен діл, руханият пен мәдениет жөніндегі тұшымды мақалалар – соның айқын дәлелі», делінген Президенттің құттықтау хатында.
Сондай-ақ Мемлекет басшысының құттықтау хаты «Қазақ газеттері» серіктестігінің құрамындағы биыл мерейлі белестері аталып өтіп жатқан «Мысль», «Ұлан», «Ақжелкен» басылымдарының ұжымына да табысталды.
Конференцияны жүргізген «Қазақ газеттері» серіктестігінің бас директоры, академик Дихан Қамзабекұлы, басылым 35 жыл ішінде қаншама іргелі жобаны жүзеге асырып, ана тілімізге, тарихымызға қалтқысыз қызмет етіп келе жатқанын, бұл жолда көптеген ұлт зиялыларының қажырлы еңбегі мен айшықты қолтаңбасы барын атап өтті.
Іс-шараға «Ana tili» газетін бұған дейін басқарған бас редакторлар мен орынбасарлары, ардагер журналистер, қоғам қайраткерлері мен тіл мамандары, жазушылар, БАҚ өкілдері мен зиялы қауым қатысты. Олар қалам ұстаған қауымның мәртебелі мінберіне айналған газет егемендіктің еңселі жылдарында мемлекеттік тілдің беделін биіктетуге, ұлттық сананы жаңғыртуға өлшеусіз үлес қосқанын атады. Әсіресе газет бетінде жарық көрген тіл, діл, дәстүр, дін, әдебиет, мәдениет, тарих тақырыптарындағы тағылымды материалдар қоғамдық ойды қозғап, халықтың бағыт-бағдарын айқындауға қызмет еткені айтылды.
– «Ana tili» – мемлекеттік тілдің бірден-бір жоқшысы, үні, айбары. Республикадағы тіл тақырыбында шығатын ресми жалғыз басылым. «Ana tili» мемлекеттік тіл ғана емес, ұлтқа қатысты кез келген күрмеулі мәселелерді көтеріп келеді. Қазақтың тілі, қазақтың ауылы, қазақ мектебі, балабақшасы, қазақ жастары, қазақ ғылымы, т.б. көптеген тақырып басылым беттерінен түсіп көрген емес. Бұл – заман тудырған басылым, – деді газеттің алғашқы редакторы Жарылқап Бейсенбайұлы.
Іс-шара аясында «Ana tili» – алтын қор» кітабының тұсауы кесілді. Жинаққа газетте 1990–1997 жылдары аралығында жарық көрген таңдаулы мақалалар еніп отыр. Газет ұжымы бұл кітап алдағы уақытта шығуға тиіс 8 томдықтың алғашқысы екенін, қалған кезеңдердегі үздік мақалалар кезең-кезеңімен жинақ болып құрастырылатынын айтты. Тағылымды еңбек «Атамұра» корпорациясының президенті Рақымғали Абрарұлының демеуімен жарық көрген.
Сондай-ақ Ұлттық кітапхана ұжымы 1990 жылғы «Ana tili» газетінің бір жылдық шығарылымын қайта түптеп, реставрация жасаған. Газет тігіндісін кітапхана директоры Ғазиза Құдайбергенқызы газеттің бас редакторы Ерлан Жүніске табыс етті.
90-жылдары таралымы 100 мыңнан асқан басылым тіл, діл, руханият және мәдениет тақырыптарындағы материалдарды үзбей жариялап келеді. Газетке әр жылдары Жарылқап Бейсенбайұлы (1990–1997), Мереке Құлкенов (1997–2006), Жұмабек Кенжалин (2006 жылдың тамызынан желтоқсан айына дейін), Мақсат Тәж-Мұрат (2006–2009), Самат Ибраим (2009–2018), Жанарбек Әшімжан (2018–2021), Қали Сәрсенбай (2021–2023) сынды белгілі қаламгерлер жетекшілік етті. 2023 жылдан бері газеттің бас редакторы – Ерлан Жүніс.
Мерейтойлық бағдарлама аясында «Ana tili» газетінің архивіндегі тарихи және құнды фотосуреттер көрмесі көпшілік назарына ұсынылды. Көрмеге газет тарихынан, ел егемендігінің қалыптасу кезеңінен сыр шертетін маңызды фотосуреттер қойылған. Жобада «Тәуелсіздік жылдарындағы алғашқы қадамдар және елдің тарихи сәттері», «Ana tili» газетінің ұжымы», «Қазақтың қайраткерлері мен мәдени тұлғаларының бейнелері» және «Тіл мен ұлттық сана, руханиятқа қатысты тарихи фотосуреттер» атты тақырыптар қамтылып, басылымның байырғы қызметкерлері өткен күндердің белгісін сағынышпен еске алды. Әріптестеріміздің айтуынша, газет фотоқорында күні бүгін 10 мыңнан аса фотосурет сақтаулы.
Іс-шарада ұлттық кітапхана дәлізіне ұқыпты орналасқан тағы бір сурет көрмесі назарымызды аударды. Бұл – басылымның баянды шежіресін объектив арқылы өрнектеген белгілі фототілші, «Ana tili» газетінің қызметкері Азамат Құсайыновтың «Ұлттық рух және бір сәт» атты жеке шығармашылық көрмесі. Көрме бір адамның ғана емес, тұтас бір дәуірдің, қазақ қоғамының тарихи сәттерін, мәдени болмысын, тіл мен ұлт рухының тынысын бейнелейтін көркем хроника дерсіз. Көрмеге тарихи оқиғалар, ұлт тұлғаларының бейнесі, руханият, әдебиет, өнер тақырыптарына арналған фотожинақтар, ауыл өмірі мен ұлттық дәстүрлердің фотошежіресі қойылған. Ол туралы көрме авторы айтып берді.
– Фотосуреттерім арқылы қазақ халқының бай мәдениеті мен тарихын көрерменге жеткізуге тырысамын. Бүгінгі көрмемде әртүрлі жанрдағы жұмыстарымды ұсынып отырмын. Бұл суреттер арқылы ұлттың рухани дамуы, тәуелсіздіктің алғашқы жылдары, қазақ тілінің өркендеуі, халықтың әрқилы көңіл күйі мен күнделікті өмірі туралы айтамын. Маған жол көрсетіп, шығармашылығыма өріс берген «Ana tili» – менің екінші үйім, – дейді А.Құсайынов.
Сонымен қатар «Ana tili» газетінің 35 жылдығына орай, газетте қызмет еткен ардагерлердің мақалалары мен шығармашылығына арналған «Ұлттық баспасөздің алтын қорынан» атты тағы бір көрме газеттің алғашқы жылдарынан бастап қазіргі күнге дейін еңбек еткен журналистердің тарихи мәні бар мақалалары мен туындыларын қамтыған.
Мазмұнды басқосуда «Ana tili» газеті ұйымдастырған «Нұрлы жұлдыз – бабам тілі» атты поэзия байқауы мен «Менің өмірімдегі ана тілі» атты шығармашылық эссе байқауының жеңімпаздары марапатталды. Аталған байқаулар «Ana tili» газетінің 35 жылдығына орайластырылып, республикалық деңгейде жарияланған еді. Бәйгеге еліміздің түкпір-түкпірінен жас қаламгерлер, оқушылар, студенттер мен ұстаздар белсене қатысып, ана тіліне деген жеке көзқарастарын, тарихи танымын, көркем ой-толғауларын өлең мен прозалық туындылар арқылы жеткізген.
«Нұрлы жұлдыз – бабам тілі» поэзия байқауында жас ақындар қазақ тілінің көркемдігін, оның ғасырлар қойнауынан жеткен рухани қуатын жыр арқауына айналдырды. Ал Алматы облыстық кітапхана демеушілігімен ұйымдастырылған «Менің өмірімдегі «Ana tili» шығармашылық байқауы жастардың газетке, ана тіліне деген жеке көзқарасын, ішкі жан дүниесін ашатын эсселер арқылы ерекшеленді. Марапаттау кеші әдеби-концерттік бағдарламаға ұласты.
АЛМАТЫ
