Былтыр экологиялық «IQAir» халықаралық компаниясы жасайтын рейтингке әлемнің 125 ірі қаласымен бірге Алматы тағы да ауасы ең лас қалалар тізіміне кірді. 2024 жылы дайындалған шекті жол берілетін шығарындылар туралы жиынтық баяндамаға сәйкес, қалада зиянды шығарындылар көлемі жылына 189 мың тоннаны құраса, оның ішінде: автокөлікке – 112 мың тонна (60%); өнеркәсіптік кәсіпорындарға – 52 мың тонна (27,5%); жеке секторға (ЖТҚ және монша) – 21 мың тонна (11%); шағын және орта бизнеске – 1,4 мың тонна (0,74%); құрылыс нысандарына – 1,4 мың тонна (0,76%) тиесілі.
Алматы агломерациясы алдағы онжылдықтарда 7,5–8 млн адамға дейін өсетіні туралы урбанистердің ресми болжамы – түбегейлі шаралар қабылдауға негіз болады. Халықты толғандырған мәселені көтерген депутаттар ауа ластануының негізгі көздерін анықтай отырып, жарты жыл ішінде Алматының толық картасын дайындау қажеттігін алға тартады. Сонымен қатар көлікті техникалық тексеруді жүзеге асыратын ұйымдарға катализаторлар сатып алуына заң жүзінде тыйым сала отырып, техникалық байқаудың Линден куәліктерін бергені үшін жауапкершілігін қатаңдату талап етілді. Келер жылдан бастап мемлекеттік және квазимемлекеттік ұйымдарға тек электромобильдер сатып алуға рұқсат беру, ал Алматы әкімдігіне электр қозғалтқыштары бар қоғамдық көліктің үлесін арттыру қажеттігіне де назар аударылды. Мегаполисте мыңдаған электр көліктерінің пайда болуы зарядтау үшін тиісті инфрақұрылым салу, сонымен қатар, электр энергиясының жаңа көздерін іздеу қажеттілігін тудырады. Қалада онсыз да энергия тапшылығы және электр желісіне үлкен жүктеме бар.
Алматыда көлік ағынын азайту және қала тұрғындарын қоғамдық көлікті пайдалануға ынталандыру мақсатында 770 газ автобусы мен 115 электр автобусы сатып алынды, бұл қоғамдық көліктің орташа қызмет ету мерзімін едәуір қысқартуға мүмкіндік берді. Автобус пен троллейбус қозғалысы жаңартылып, жолаушылар ағыны 33%-ға артты. Болашақ жоспарда газ және электр автобустарын көбірек сатып алу, қоғамдық көлікті субсидиялаудың жаңа тарифтері мен қағидаларын енгізу көзделген.
Биыл қалада экологиялық жобаларға 10,6 млрд теңге бөлу жоспарланған, бұл қаржы қала тұрғындарының өмір сүру сапасын жақсартуға және жайлы қалалық ортаны дамытуға бағытталады. 2025-2027 жылдарға арналған бюджеттің жобасында қаланы көгалдандыру, қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау үшін инфрақұрылымды жақсарту және табиғи объектілерді абаттандыру көзделген. Биыл Алматыда бюджет қаражаты есебінен 170 мың көшет отырғызу жоспарлануда, оның ішінде күзгі отырғызу маусымының басынан бастап 110 мыңнан астамы отырғызылды, бұл бір қала тұрғынына жасыл екпелердің ауданын 12,5-тен 12,8 шаршы метрге дейін ұлғайтуға көмектеседі.
Сонымен қатар осы жылы қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау жүйесін жаңарту жалғасады. Қалада тереңдетілген үлгідегі 2 мыңнан астам контейнерлік алаң салынады, бұл қаланың санитарлық жағдайын жақсартады. Бұдан басқа, Іле ауданында болашақта қалдықтарды кәдеге жарату мәселелерін тиімді шешуге көмектесетін жаңа полигонның жобасы әзірленіп жатыр. Үлкен Алматы және Қарғалы сияқты өзен арналарын қайта құру, сондай-ақ «Сайран» су қоймасын абаттандыру жобалары табиғи экожүйелерді қалпына келтіруге және қала тұрғындарының демалуы үшін жаңа экологиялық таза аймақтарды құруға арналған.
