Қаржыландырудың рекордтық көлемі
2025 жылы «Бәйтерек» холдингі тұрғын үй секторын қоса алғанда, экономиканың нақты секторын қолдауға 9 трлн теңге бағыттады. Бұл бастапқыда көзделген 8 трлн теңгелік жоспардан асып түсті, оның ішінде 1 трлн теңге – капиталдандыру есебінен жүзеге асырылды. Аталған көрсеткіш холдинг тарихындағы ең жоғары деңгей болып, оның ұлттық экономиканың басым салаларын қаржыландырудағы шешуші рөлін айқындады. Бұл туралы үкіметтегі брифинг барысында холдингтің басқарма төрағасы Рустам Қарағойшин мәлімдеді.
Қаржыландырудың елеулі бөлігі экономиканың негізгі секторларына бағытталды. Атап айтқанда, «Даму» қоры арқылы шағын және орта бизнесті қолдауға шамамен 1,9 трлн теңге жұмсалып, 10,6 мыңнан астам жоба қаржыландырылды. Агроөнеркәсіптік кешенді дамытуға 1 трлн теңгеге жуық қаражат тартылып, 14,3 мың ауыл шаруашылығы тауарын өндіруші қамтылды. Бұл өңірлердегі аграрлық сектордың тұрақты жұмыс істеуіне мүмкіндік берді.
Ірі кәсіпкерлік те назардан тыс қалған жоқ. Холдингтің еншілес ұйымдары – Қазақстанның Даму банкі, Өнеркәсіпті дамыту қоры және «Qazaqstan Investment Corporation» арқылы 3,3 трлн теңгеден астам қаржы бағытталып, 450-ге жуық жоба қаржылық қолдауға ие болды.
Экспорттық әлеуетті дамытуға да ерекше мән берілді. Осы мақсатта холдингтің еншілес ұйымы – Қазақстанның Экспорттық-кредиттік агенттігі арқылы 630 млрд теңгеден астам қаражат бөлініп, 113 экспорттаушы, оның ішінде сыртқы нарыққа алғаш шыққан 18 жаңа компания қолдау тапты.
Халықты қолжетімді әрі сапалы тұрғын үймен қамтамасыз ету ісіне де холдингтің даму институттары айтарлықтай үлес қосты. Атап айтқанда, Қазақстан тұрғын үй компаниясы арқылы 678,5 млрд теңге көлемінде қаржыландыру жүзеге асырылып, тұрғын үй жобаларының іске асуына серпін берілді.
Ал «Отбасы банк» желісі бойынша берілген ипотекалық несиелер көлемі 1,5 трлн теңгеден асып, азаматтардың баспанаға қол жеткізу мүмкіндігін кеңейтті.
Экономикалық өсімге қосылған үлес
Ұлттық экономика министрлігінің бағалауынша, қолға алынған шаралар жылдық жалпы ішкі өнім өсіміне 1,3 пайыздық тармақ көлемінде үлес қосқан.
Жақында 2026–2028 жылдарға арналған Үкіметтің, Ұлттық банктің, Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің бірлескен іс-қимыл бағдарламасы таныстырылғаны белгілі. Бұл – алдағы жылдары елдегі экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуге, инфляцияны тежеуге, өндірісті дамытуға және азаматтардың өмір сүру деңгейін арттыруға бағытталған маңызды құжат болғалы тұр.
– Аталған бағдарламада «Бәйтерек» холдингіне негізгі рөл жүктелген. Іс жүзінде холдинг Үкіметтің экономикалық саясатын іске асыратын басты құралдардың біріне айналады. Екінші деңгейлі банктермен бірлесіп, қаржыландыруды өнеркәсіпке, бизнеске, ауыл шаруашылығына және инфрақұрылымға бағыттаймыз, – деді холдинг басшысы.
«Бәйтерек» холдингінің басты басымдықтарының бірі – отандық кәсіпкерлікті дамыту. Мемлекеттік қолдау тетіктері арқасында мыңдаған кәсіпкер несібесін кәсіптен тапты. Кәсіпкерлерді қолдауда «Даму» қоры арқылы іске асырылып жатқан «Өрлеу» бағдарламасының да маңызы үлкен.
18 желтоқсандағы жағдай бойынша бағдарлама аясында 1,9 мыңға жуық шағын және орта бизнес жобасы 505 млрд теңге сомасына қаржыландырылып, 1 665 кәсіпкерге қолдау көрсетілді. Бұл бағдарламаның ел көлемінде кең ауқымды қамтуды қамтамасыз еткенін көрсетеді.
Бағдарламада мемлекеттік кепілдіктер маңызды рөл атқарады. Биыл 566 кепілдік беріліп, олардың жалпы сомасы 79 млрд теңгені құрады. Бұл бизнеске кепіл мүлік жетіспеген жағдайда да несие тартуға мүмкіндік берді.
«Жыл соңына дейін қосымша 108 млрд теңгені игеріп, 400-ге жуық кәсіпкерді қолдауды жоспарлап отырмыз. Осылайша, 2025 жылдың қорытындысы бойынша бағдарлама шеңберіндегі қаржыландыру көлемі 613 млрд теңгеге, ал қарыз алушылар саны 2 мыңнан асады. 2026 жылы бағдарлама жалғасып, ауқымы кеңейеді – 1 500 кәсіпкерді қолдау көзделіп отыр», деп атап өтті Рустам Қарағойшин.
Сондай-ақ осы жылдан бастап «Даму» қоры базасында ірі инвестициялық жобалар мен шағын және орта бизнесті несиелеуге арналған екі кепілдік қоры іске қосылғанын атап өткен жөн. Ірі бастамаларды қолдайтын кепілдік тетігі 7 млрд теңгеден басталатын жобаларды қамтиды. Аталған кепілдік қорлар арқылы 2,4 мыңнан астам жоба қолдау тауып, кредиттердің жалпы көлемі 424 млрд теңгеден асты.
Жаңа инвестициялық модель
Ішкі нарықты импортқа тәуелді тауарлардан арылту мақсатында «Инвестицияларға тапсырыс» бағдарламасы іске қосылды. Бұл бастамада «Бәйтерек» холдингі қаржылық оператор ретінде жобаларды сүйемелдеп, өңірлердегі өндірістерді іске қосу үшін инвестиция тартуды қамтамасыз етеді.
Мемлекет, өңірлер және қаржы институттары арасындағы өзара іс-қимылдың бірыңғай экожүйесі қалыптастырылды. Негізгі басымдықтар – импортты алмастыру, отандық өндірушілерді қолдау, энергетикалық және көлік инфрақұрылымын дамыту.
«Орталық мемлекеттік органдармен және әкімдіктермен бірлесіп, еліміздің барлық 20 өңірінде жұмыс жүргіздік. Қайталанатын жобаларды алып тастау нәтижесінде 1 500 жобаға жуық, жалпы құны 87 трлн теңге болатын бірыңғай инвестициялық портфель қалыптасты. Бұл 2026–2032 жылдарға арналған елдің базалық инвестициялық қоры ретінде қарастырылады», деді холдинг басшысы.
Портфель құрылымында өңдеу өнеркәсібі мен инфрақұрылым жетекші орын алады – тиісінше 39,1 трлн және 39,7 трлн теңге. АӨК жобаларының үлесі 8,2 трлн теңге, яғни жалпы көлемнің шамамен 9 пайызы.
Брифинг барысында «Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингін инвестициялық холдингке трансформациялау мәселесі де қозғалды. Бұл – Мемлекет басшысының нақты секторды қолдауды күшейту және инвестиция тарту жөніндегі тапсырмаларын орындауға бағытталған.
Трансформация аясында Холдинг инфрақұрылымдық, индустриялық және экспорттық жобаларды қолдау функцияларын кеңейтіп, капиталды проактивті тартуға, ішкі өндірісті дамытуға және импортты алмастыруға басымдық береді.
2026 жылы Үкімет Холдингті капиталдандыруды жалғастырып, осы мақсатқа 1 трлн теңге бағыттайды. Бұл өңдеу өнеркәсібі мен инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыру мүмкіндігін кеңейтеді. Сонымен қатар Холдинг ішкі және сыртқы қаржы нарықтарынан жыл сайын 7 трлн теңгеге дейін қаражат тартуды жоспарлап отыр.
Алдағы жылдары қаржыландыру көлемін ұлғайту, бизнестің айналым қаражатына да, ұзақмерзімді инвестицияларға да қолжетімділігін арттыру көзделген. Тау-кен металлургиясы, машина жасау, мұнай-газ химиясы, энергетика, туризм және тамақ өнеркәсібі салаларында 15–20 ірі жүйеқұраушы жоба қолдау табады. Аграрлық секторда ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеу жобаларына ерекше назар аударылады.
Инвесторлар мен бизнес үшін бірыңғай инвестициялық терезе құру жоспарланып отыр. Бұл жобаларды іріктеу, құрылымдау, сүйемелдеу және бақылауды бір алаңда жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Осылайша, жаңа инвестициялық модель «Бәйтерек» холдингінің ел экономикасын жедел әрі сапалы дамытудағы рөлін күшейтеді әрі жаңартылған инвестициялық саясат экономикалық өсудің басты қозғаушы күштерінің біріне айналдырмақ.
