ҚНДРА төрағасы Мәдина Әбілқасымова Қазақстандық сақтандыру форумы аясында тамыз айында көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті автосақтандыру бойынша келесі жылға арналған тарифтер жыл сайынғы негізде қайта бекітілетінін, белгіленген бағалау әдіснамасы шеңберінде тарифтерді қайта бекітетінін атап өтті. Міндетті автосақтандыру тарифтері күзге дейін қайта қаралады.
Жаңа бастаған жүргізушілер үшін сыйлықақылар өзгеруі мүмкін.
Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің төрағасы Мәдина Әбілқасымованың айтуынша, тамыз айында жыл сайынғы негізде келесі жылға көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті автосақтандыру бойынша тарифтер қайта бекітіледі.
Осы жылдың мамыр айында «бонус-малус» тетігі қайта қаралды, оның аясында жүргізушінің жолдардағы жеке мінез-құлқы бағаланады. Егер жүргізуші үнемі ережені бұзып, оның кінәсінен апаттар болса, «бонус-малус» жүйесінде оған төменгі балл беріледі. Ол тариф коэффициентіне әсер етеді - «апатты» жүргізуші үшін тариф ұлғаяды. Керісінше - ұқыпты жүргізушілерге жоғары балл беріледі, олар үшін тариф коэффициенті төмендетіледі. Осылайша әр түрлі санаттағы жүргізушілерді көтермелеу/жазалау жүйесі белгіленеді.
ҚНДРА төрағасының айтуынша, жаңа жүргізушілер үшін тарифтер арнайы көтерілді.
"Екі қала, Астана мен Алматы бойынша біз тарифтің қаншалықты өскенін көрдік, себебі онда апаттылық көп, алғаш рет сақтандыру алған жүргізушілер көп. Сәйкесінше, мұндай жүргізушілер үшін сақтандыру артты. Сондықтан осы жылдың мамыр айында іске қосылған "бонус-малус" жаңа жүйесі аясында жүргізушілер бұл өзгерістерді тарифтерден сезінді ", - деп атап өтті М. Әбілқасымова.
Сақтандыру ұйымдары ЖКО тәуекелінің жоғары дәрежесі бар жүргізушілерді ең жоғары тариф бойынша сақтандыруға мүдделі. Жас жүргізушілер тәжірибелі ұқыпты жүргізушілердің сақтандыруынан едәуір асып түсетін сақтандыру құнына наразы болып, реттеушіні сақтандырушыларға шағымданып тастады. Реттеуші күрделі шешімнің алдында тұр. Жас жүргізушілердің сұрауына жауап беріп, сонымен бірге сақтандыру компанияларын ынталандырмау керек. Тұтастай алғанда, соңғыларының шығыны өсуде және компаниялар ІКҚ АҚЖҚ бойынша сақтандыруларды сатуды төмендетуде. Бұл жыл басынан бері нарық көшбасшыларының өзгеруінен байқалады. Жағдай 2008 жылы байқалғандай болуы мүмкін, ол кезде сақтандырушылардың едәуір бөлігі тарифтердің төмендігімен келіспегендіктен ІКҚ АҚЖҚ нарығынан кеткен болатын. Реттеушіге жаңа заң қабылдап, оны арттыруға тура келді.
Апаттық деректерді ескере отырып, реттеуші сақтандыру ұйымдарының шығындылығын өткен жылы 60% мөлшерінде таргеттеуді бастады және биыл шығындылықты 70% -ға дейін жеткізуді жоспарлап отыр. Мақсаты - халықтан жиналатын сыйлықақылардың сомасын азайту және төлемдерді арттыру. Бұл ретте тарифтер нақты өңірлердегі апаттылық деңгейіне өте тәуелді. ҚНДРА басшысының айтуынша, ел өңірлерінің жартысында сақтандыру тарифтері төмендеді, ал екінші жартысында керісінше өсті.
Сақтандырушылар жүргiзу сапасы туралы деректердi Бiрыңғай сақтандыру дерекқорынан (БҚБЖ) алады. Өткен жылы сақтандырушылардың деректер базасын цифрландыру жұмысы аяқталды.
"Бізде жолдардағы апаттық жағдайлардың барлық статистикасы пайда болды. Нәтижесінде біз кейбір өңірлерде апаттылық деңгейі төмен, кейбір өңірлерде - жоғары екенін көрдік. Сәйкесінше, осы нақты апаттылық статистикасына байланысты соңғы 18 жылда біз тарифтердің барабар мөлшерін анықтай алдық ", - деді Әбілқасымова.
Қазақстанда 2025 жылы жол-көлік оқиғалары санының айтарлықтай өсуі байқалады. Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің мәліметінше, бірінші жартыжылдықта 15,6 мың ЖКО тіркелді, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 54% -ға артық. Осы апаттар салдарынан 22,3 мың адам зардап шекті, 955 адам қаза тапты. ЖКО статистикасында ең көп өсімді жүргізу тәжірибесінің жоқтығынан жас жүргізушілер қамтамасыз етеді.
ҚНДРА 2026 жылға таргеттелетін шығын көрсеткіштерін және нақтылық факторын бекітуді жоспарлап отыр.
Көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын жасасу кезінде төленуге тиіс жылдық сақтандыру сыйлықақысын есептеу үшін базалық сақтандыру сыйлықақысы пайдаланылады. Оған көлiк құралының тiркелген жерiне, көлiк құралының түрiне, сақтанушының (сақтандырылушының) жасы мен жүргiзу стажына, көлiк құралын пайдалану мерзiмiне және азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгi сақтандырылған адамдардың кiнәсiнен сақтандыру жағдайларының болуына немесе болмауына қарай («бонус-малус» жүйесi) коэффициенттер қолданылады.
Соңғы бес жылда Қазақстанда көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру бойынша сақтандыру сыйлықақылары. төрт есе, ал төлемдер 11 есе өсті. 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында төлем динамикасы (+ 29,4%) сыйлықақылардың өсімін (+ 21,5%) шектеді. Абсолюттік мәнде сақтандырушылар 66,7 млрд теңге жинап, 50,8 млрд теңге төледі. Тікелей шығындылық (жиналған сыйлықақылардағы төлемдердің үлесі) 76,2% дейін өсті. Резервтерді, сондай-ақ басқа да міндетті аударымдарды қолдау қажеттілігін ескере отырып, нарық бойынша міндетті автосақтандырудың шығындылығы 100% -дан асады. Шығындылық сақтандыру құнына тікелей әсер етеді.
