Труппа тарландары
Жаңадан құрылған театрға Орынбор өнер училищесі мен Алматы цирк-эстрадалық студиясының түлектері арнайы шақырылды. Алғашқы директоры болып Біләл Әлімбеков, бас режиссері Марк Александрович Койфман тағайындалды. Бірден екі труппа жасақталып, спектакльдер қазақ-орыс тілдерінде ұсынылды. Мұның өзі көрермен санын арттыруға мүмкіндік берді. 1986 жылы Шымкент қуыршақ театрында еңбек еткен тәжірибелі әртістер Шәріп Ұзақов пен Галина Исинеева арнайы шақыртумен ұжымға келіп қосылды. Шәріп Қасымжанұлы Ресейдің Ленинград қаласында білімін жетілдіріп келген соң 1991 жылы режиссерлік тізгінді қолға алды. Ол балабақша балдырғандары мен бастауыш сынып оқушыларын ізгілікке баулитын қойылымдар шығаруға күш салды. Сонымен бірге қазақ халқының аңыз-ертегілеріне, тәрбиелік мәні бар спектакльдерге орын берді. Бұл дәстүрді кейін режиссер Жасұлан Түсіпбеков жалғастырды. Әртіс В.Попов, реквизитор Г.Кабылова, тігінші О. Федосенко қуыршақ труппасы өнерінің дамуына зор үлес қосты. Ұжымды өркендету жолында ұзақ жыл табан аудармай еңбек етіп, бүгінде өмірден өткен әртістер В.Попов пен Г.Исинееваны, қазір өзге өңірлерде жемісті еңбек етіп жүрген режиссерлер Ш. Ұзақов пен Ж.Түсіпбековті ұжым мүшелері үнемі сүйіспеншілікпен еске алады.
Қырық жылдық тарихы бар труппа қазақ халқының ертегілерімен бірге орыс және өзге де халықтардың балаларға арналған таңдаулы туындыларын сахналады. Театр шығармашылық жолында талай жетістікке қол жеткізді. 1987 жылы Қостанай қаласында өткен Қуыршақ театрларының республикалық I фестивалінде Сергей Козловтың «По зеленым холмам океана» спектаклі (реж. М.Койфман) «Көрермендер көзайымы» жүлдесін иеленіп, қарға рөлін сомдаған Галина Исинеева дипломант атанды. Отандық фестивальдар жүлдесін атамағанда, ұжым 1987 жылы Польшада, 1993 жылы Өзбекстанда, 2007 жылы Ақтау қаласында өткен халықаралық Қуыршақ театрлары фестивальдарының дипломанты атанып, арнайы жүлдемен марапатталды.
2023 жылы Алматы қаласында өткен І халықаралық «Almaty Puppet Festival» қуыршақ театрлары фестивалінде Үмітай Молдабергеннің «Ақсақ құлан» спектаклі «Жаңашыл көзқарас» аталымын жеңіп алды. Осы спектакльдегі образдарды бейнелеудегі шеберлігі үшін қоюшы суретші Жұмабай Сәрсенов Театр сыншылары бірлестігінің «Жылдың мультимедиялық сценография суретшісі» аталымында жеңімпаз деп танылды. Биыл «Kostanay Puppet Iife» халықаралық Қуыршақ театрларының фестивалінде Ү.Молдабергеннің «Күй құдіреті» спектаклін қойған режиссер Зере Тұрсымұратова «Ең үздік режиссерлік жұмыс» аталымын иеленді.
Ұлытауға балалар театры қажет
1997 жылы Жезқазған облысы таратылып, Қуыршақ театры Серке Қожамқұлов атындағы Жезқазған қазақ музыкалық-драма театрының құрамына енді. Арада 28 жыл өтті. Бүгінде Ұлытау облысының құрылғанына үш жыл толды. Қуыршақ труппасы дербес театрға айналып, жеке ғимарат ашылса, осында жұмыс істейтін ұжымға да қолайлы болар еді. Қуыршақ спектаклі – ұжымдық жұмыстың жемісі. Әр қызметкердің өзіндік орны, атқаратын міндеті бар. Мен көрген шағын бөлмеде «Мәдениет саласының үздігі», суретші әрі қуыршақты қозғалысқа келтіру шебері Жұмабай Сәрсенов, тігінші Ақмарал Нұрпейісова, бутафорлар Бейсенкүл Қалекен, Ақмарал Қозыбаева сияқты өз ісінің білгірлері жұмыс істеп отыр. Осындағы қуыршақ жасаушы, суретші, бутафор бар болғаны 93-130 мың теңге жалақы алады.
«Менің осында жұмыс істегеніме отыз жылдан асты. Суретшімін. Қуыршақты өз қолыммен жасаймын. Қуыршақ әзірлейтін мамандар даярлайтын оқу орны елімізде жоқ. Өзінің ынтасы бар, қолының икемі бар адамдар ғана жасайды. Ертең зейнеткерлікке кетемін. Орнымызға қуыршақ жасайтын адам керек. Қызығушылық танытқан жастар жоқ, себебі жалақысы аз», деп қынжыла сөйлейді суретші Жұмабай Сәрсенов.
Қуыршаққа шикізатты театр береді. Дегенмен сметаға кірмей қалатын қажетті құралдар да бар. Өйткені Қуыршақ театры драма театрының ішіндегі труппа. Сондықтан қанатын кеңге жая алмайды. Материалдық-техникалық базасы жоқ. Өздері жоқтан бар жасайды. Қазір заманауи құрал-сайман жеткілікті. Алайда ұжымның оған қолы жетпей отыр. Құрал-сайманға арнайы тапсырыс жасап, театр алып беру керек.
Бұрынғы Қуыршақ театрының ғимараты жекеменшікке сатылып «Аспан» мейрамханасына айналып кеткен. Қалай болғанда да, қуыршақ театры жеке театр мәртебесін алса, нұр үстіне нұр болар еді.
Қуыршақ труппасының меңгерушісі, Мәдениет саласының үздігі Ұлболсын Байысбек: «Мен бұл труппада ширек ғасыр бойы жұмыс істеп келемін. Жас ұрпаққа рухани азық сыйлап отырған труппаның репертуарында отызға жуық қазақ және орыс тілінде қойылым бар. Біздің ұжым мектеп пен мектепке дейінгі мекемелер ұжымымен тығыз байланыста. Көрермендерден кенде емеспіз. Бала тәрбиесіне әсері орасан. Баланың сұранысына, санасына, жүрегіне дөп тиетін қойылымдар аса қажет. Мәселен, жас әртіс Ирина Федосенконың «Бақытты қайдан табамын?» деп жазған спектаклі орыстілді аудиторияға елу рет қойылды. Сұраныс барына осыдан-ақ көз жеткіземіз», дейді.
Бұл жерде кәсіби маман қазақ тіліндегі балалар драматургиясының азайып кеткенін меңзейді. Тарқатып жазса, бұл да үлкен мәселе.
Ұлытау облысы
