Мемлекет басшысы биылғы Жолдауында ілеспе газды кәдеге жарату мәселесіне де көңіл аударды. «Ілеспе газ бен сұйытылған мұнай газын қажетке жарату мәселесін түбегейлі қайта қараған жөн. Оны толыққанды экономикалық ресурсқа айналдыру қажет. Инвесторлар жобаларды жүзеге асырған кезде газ шикізатынан тапшылық көріп отыр. Сондықтан бұл мәселені де шешу жолдарын табуымыз керек, инвесторларды ұзақ уақыт газбен қамтамасыз етуге нақты кепілдік беретін жаңа тәсілдер ойластырған жөн», деді Президент.
Жыл сайын елімізде газды тұтыну көлемі артып отыр. Бұл былтыр ішкі нарықтың қажеттілігіне 21,2 млрд текше метр газ жеткізілгенінен байқалады. Ал биыл болжанып отырған тұтыну көлемі шамамен 21,3 млрд текше метрді құрайды. Осыған байланысты газ өндіру көлемі өсе түсті. Энергетика министрі Ерлан Ақкенженовтің мәліметінше, былтыр елімізде өндірілген газ көлемі 59,0 млрд текше метрге жеткен. Ал биылғы газ өндіру жоспары – 62,8 млрд текше метр. Газ өндіру көлемін «Қарашығанақ», «Теңіз» және «Қашаған» ірі кен орындарындағы қор есебінен көзделіп отыр.
«Қазақстан газ саласында геологиялық барлау жұмыстарын белсенді дамытуды қолға алды. Негізгі басымдықтардың бірі – көмірсутектердің барланған қорының көлемін ұлғайту. Осының шеңберінде «QazaqGaz» ұлттық компаниясы қазір мемлекеттік Жер қойнауы қорын басқару бағдарламасына енгізілетін 15 учаскесінде жұмыстар жүргізуді қолға алды», дейді Е.Ақкенженов.
Министрдің дерегіне сүйенсек, «QazaqGaz» ҰК бірнеше әлеуетті инвестормен келісім жасаған. Мәселен, «ҚОР» мұнай компаниясы» АҚ «Аққұдық», «Шалқар», «Chevron» (АҚШ) компаниясы КТ-III, «ҚазАзот» ЖШС «Северный-2» учаскесінде геологиялық барлау жұмысын жүргізуге ниет білдіріп отыр. Ал «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» АҚ-мен «Северный-1» учаскесіне байланысты келіссөздер жүргізіліп жатыр.
Сондай-ақ «Gas Solution» компаниясы «Самтыр Солтүстік» және «Самтыр Оңтүстік» учаскелеріне қызығушылық танытыпты. Алдын ала бағалауға сәйкес аталған учаскелерде газдың жиынтық ресурсы шамамен 535,5 млрд текше метрге жететіні анықталыпты. Табиғи қордың жиынтық құны 200 млрд теңгені құрайды.
Дегенмен қазіргі екпін «Қашағанның» тереңінен алынатын газды өңдеуге ауып отыр. Өйткені аталған кен орнындағы мол газды өңдеу үшін бір емес, екі зауыт салу мәселесі біраздан бері қозғалып келеді. Осыған орай газ өңдеу зауыттарын салу үшін қатарлық «UCC Holding» компаниясы инвестор ретінде тартылды.
Бұл өндіріс орнының құрылысы Атырау облысындағы «Болашақ» мұнай және газды кешенді дайындау қондырғысынан солтүстік-шығысқа қарай 12 шақырым қашықта салынып жатыр. Құрылыс алаңынан 5 шақырымда Мақат ауданындағы Ескене теміржол стансасы тұр. Зауыттың құрылысына 860 млн доллар көлемінде инвестиция салу көзделген.
Биыл құрылыс жұмысы қарқын алды. «QazaqGaz» ҰК» АҚ басқарма төрағасының жаңа жобалар жөніндегі орынбасары Батыржан Тергеусізовтің дерегіне сүйенсек, құрылыс-монтаж жұмыстарының орындалуын бақылауды күшейтуге назар аударылыпты. Сондай-ақ түнгі ауысымды қоса алғанда, еңбек, өнеркәсіптік және өрт қауіпсіздігі талаптарының сақталуы қатаң бақыланады.
«Қазір құрылыс алаңында 2000-нан астам маман жұмыс істейді. Оның ішінде 1434 тікелей персонал, ал түнгі ауысымда 192 маман бар. Құрылыс алаңындағы жұмысқа 342 арнайы техника тартылды», дейді Б.Тергеусізов.
Басқарма төрағасы орынбасарының айтуынша, құрылыс-монтаждау жұмыстарында ілгерілеу байқалып отыр. Осы кезге дейін түтін құбырларының монтажы аяқталыпты. Жерастына 21 мың 810 метр (48,8%) құбыр төселіп, 12 шақырымнан асатын бөлігіне жасалыпты.
Қазір құрылыс алаңында іргетасқа 56 178 текше метр бетон құйылған. Бұл – жоспарланған жұмыстың 73,8 %-ы. Ал РВС-5000 типті болат және көлемі 600 текше метр сфералық резервуарлардың 1 712 тоннасын (85%) құрастыру жүргізіліпті.
Мұнда сыртқы инженерлік желілерді тарту қолға алынды. Алаңда механикалық жабдықтардың 4 424 тоннасы (45,3%) монтаждалыпты. Алайда металл конструкцияларын монтаждау көрсеткіші әлі де төмен. Осы кезге дейін бұл жұмыстың 5768 тоннасы (28,6%) орындалыпты. Сондай-ақ GPCI вахталық кентінде 132 және 140 орындық екі жатақханада шатыр монтажы аяқталып, енді ішкі бөлімдерді орнату, электр желісі тартылып жатыр.
Бұл зауыт іске қосылғанда қандай өнімдер алынады? Мамандардың түсіндіруінше, біріншіден, 1 млрд текше метрге дейін шикі күкіртті газ өңделеді. Одан 815 млн текше метр тауарлық газ, 119 мың тонна сұйытылған газ алынады. Бұған қоса, 212 мың тонна күкірт пен 35 мың тонна газ конденсаты алынатыны жоспарланып отыр.
Екіншіден, бұл жоба еліміздің газ өңдеу саласын дамытуға серпін береді. Әсіресе «Қашаған» кен орнынан мұнай өндіру деңгейін тәулігіне 450 мың баррельге дейін ұлғайтады. Үшіншіден, өңірлерді одан әрі газдандыру үшін ресурстық базаны кеңейтуге мүмкіндік туады. Төртіншіден, мұнай-газ өндірісінде қоршаған ортаның тазалығын жақсартуға жол ашылады.
Биыл тағы бір жобаны іске асыру басталды. Бұл – «Қашаған» кен орнынан сұйытылған мұнай-газын алу, тасымалдау және фракциялау зауытының құрылысы. Аталған жобаны іске асыру ішкі нарықты сұйытылған мұнай-газымен тұрақты қамтамасыз етуге, газ мотор отыны тапшылығын азайтуға бағытталып отыр. Осыған орай былтыр «QazaqGaz» ҰК» АҚ мен «Норт Каспиан Оперейтинг Компани» ЖШС арасында сұйытылған мұнай газын сату-сатып алу шартына қол қойылып, жобаның Жол картасы бекітілді.
Атырау облысы
