Суретті түсірген – Ерлан ОМАР, «EQ»
Бұл пән дара оқытылуы керек
Математик-ғалым, 30-дан астам ғылыми әдістемелік еңбектің, орта білім беретін мектепке арналған геометрия оқулығының авторы, профессор Жеткербай Қайдасов балалардың математика мен геометрия, химия мен физикаға қызығушылығы пәндердің жүйелі әрі қызықты өтуіне байланысты екенін жеткізді.
– Геометрия күрделі пәннің қатарында екені мойындалған. Ал математиканың дамып, ғылым ретінде қалыптасуында геометрия үлкен рөл атқарады. Қазіргі «информаторлар» геометриялық білім мазмұнының дидактикалық проблемаларын зерттеудің орнына, мектептегі геометрияның жүйелі курсынан бас тартуды ұсынып жатыр. Өскелең ұрпаққа ғылыми жаратылыстанудан білім беруде геометрияның алатын орны ерекше. Мектептегі геометриялық білім беру мен жоғары оқу орнындағы геометрия пәнінің мазмұнындағы үйлесімділікті қажетті деңгейде шешпей, геометриялық білім беру мәселесін шешу мүмкін емес. Соңғы жылдары мектеп бітірушілердің геометриялық білімінің төмендігіне қатысты сын жиі айтылады. Оған мектепте сағат санының, ұлттық бірыңғай тестілеу тапсырмаларында геометриялық есептердің аз болуы да себеп болып отыр. Геометрияны тереңдетіп оқытудың әртүрлі формасы мен әдісі бар. Қандай оқулық жазылсын, қандай әдістемелік нұсқаулар берілсін геометрияны оқытудағы негізгі мақсат – оқушының ойлау дағдысын дамыту, – дейді профессор.
Республикалық физика-математика мектебінің алгебра және геометрия пәнінің мұғалімі, педагогикалық ғылымдар магистрі Қалмас Амангелдіұлы геометрия мен алгебра оқушылардың әртүрлі ойлау деңгейін қалыптастыратынын айтады.
Геометрия – физика, информатика, сызба және сәулет өнерінің негізі. Дұрыс геометрия болмаса, оқушылардың векторлар, оптика, механика, кинематика және статика туралы түсінігі нашарлайды. Олар сызбалар, диаграммалар және модельдеу кезінде қиындыққа тап болады. Кейбір тапсырмалар терең геометриялық дағдыларды қажет ететіндіктен, олимпиадалардағы нәтижелері мен ҰБТ-дағы көрсеткіші төмендейді. Геометрияның аз көлемде оқытылуы STEM өрістеріндегі сапаның төмендеуіне, біріктірілген курс сөзсіз дәлелдемелік базаның қысқаруына әкеледі. Геометрия – дәлелдеуді және логикалық тізбектерді құруды жүйелі түрде үйрететін пән. Халықаралық тәжірибеге сүйенсек, Финляндия, Сингапур, Оңтүстік Корея, Жапония, Франция, Германия, АҚШ-та геометрия жекелеген бағдарлама немесе курсқа бөлінген. Себебі дәлелді геометрия оқушылардың математикалық мәдениетін нығайтады. Университеттерде (инженерия, IT, жаратылыстану ғылымдары) векторлық геометрия, тригонометрия, аналитикалық геометрия, теңдеулер мен функцияларды талап етіледі. Егер іргетасы әлсіз болса, университеттер талапкерлердің білім сапасына шағымданады. STEM саласындағы еліміздің бәсекеге қабілеті төмендейді. Мемлекеттің алға қойып отырған цифрландыру саясатын, IT және инженерияны күшті математикалық негізсіз дамыту мүмкін емес, – деді педагогикалық ғылымдар магистрі.
Оқушылар сызудан қиналады
Алматы облысы, Қарасай ауданы М. Ғабдуллин атындағы орта мектептің математика пәнінің мұғалімі, педагог-шебер, педагогика ғылымдарының магистрі Әмірхан Кибар оқушылар сызу пәнінің оқытылмауынан сызуға қиналатынын тілге тиек етті.
Бұрын сызу пәні республика мектептерінің барлығында дерлік оқытылатындықтан, сызу пәнінің Өгеометрия пәнін оқытуға көп ықпалы тиді. Яғни 9-сыныптың сызуында кеңістіктік, 10-11-сыныпта өтетін көлемдік денелер, пирамида, призма, шар, цилиндр, конус туралы алғашқы түсініктер 9-сыныпта беріліп, денелердің жазбалары жасалып, көріністері зерттелетін, үйретілетін. 9-сыныптан сызуды алып тастағаннан кейін 10-11-сыныптағы геометрияны балаларға түсіну қиынға түсті. Әлбетте, мұғалім тарапынан денелер туралы айтылады, түсіндіріледі. Сондықтан 9-сыныптан бастамалық курс ретінде сызу пәні аса қажет. Сызу пәнінің қазіргі кезде оқытылмауынан балалар геометрияны жеткілікті меңгере алмай жүр.
Қазір оқушылар интернеттің дамуына қарай барлығын өзі шешіп беретін бағдарламаларға иек сүйеп алды. Сызу сызудан да оқушылар көп қиналады. Бүгінде сызуды сызып беретін онлайн бағдарламалар көп. Бұрын ондай бағдарламалар болмағандықтан, оқушылар қолмен сызу сызатын. Мұғалімдер де соны талап ететін. Ал қазір оқушылардың сызуға қиналуы сызу пәнінің оқытылмауымен тікелей байланысты болуы мүмкін. Сызу пәнінде сызбаның әдемілігіне, сызба талаптарының сақталуына мән беріледі. Барлық бұрышы мен өлшемі нақты болуға тиіс. Оқушылар сызу сыза алмағандықтан, геометрияны оқуға да қиналады. Геометрия пәнінде сызба дұрыс салынса, ол есептің тоқсан пайыз дұрыс шыққаны. Яғни дұрыс салынған сызба есепті де дұрыс шығаруға ықпал етеді, – деді математика пәнінің мұғалімі.
Түйін: Осы аптада Ұлттық ғылым академиясында өткен ІІ халықаралық жас ғалымдар конгресінде Оқу-ағарту министрі Жұлдыз Сүлейменова соңғы уақытта жаратылыстану пәндерін біріктіріп оқытуға байланысты қоғамда туындаған түйткілді мәселеге нүкте қойылғанын жеткізді. «Біздің мақсатымыз – мектеп жасындағы балаларға фундаменталды білімді терең әрі жүйелі меңгеруге толық жағдай жасау. Яғни пәндерді біріктіру реформасы бүгіннен бастап тоқтатылатын болады», деді министр. Енді мақалада айтылған мәселеге орай, яғни алгебра мен геометрияның дербес пән ретінде қалып, сызу пәнінің өз деңгейінде оқытылуы да назарға алынса, ұстаздар көтерген өзекті мәселенің шешімінің табылғаны деп білеміз.
