Еңбек • 17 Қаңтар, 2025

Адал еңбек әділ бағалануға тиіс

29 рет
көрсетілді
7 мин
оқу үшін

Президент Жолдауында айтылған тапсырмаға орай биыл Жұмысшы мамандықтары жылы шеңберінде бірқатар ауқымды іс-шара жүзеге асырылмақшы. Елдің еңбек нарығының негізі саналатын жұмысшы мамандықтарын жандандыру қашанда маңызды. Жұмыс істейтін азаматтардың жартысынан көбінің (52%) кәсіптік, техникалық білімі бар. 2 мыңнан аса жұмысшы мамандығын игерген 2,3 миллион адам еңбек етеді.

Адал еңбек әділ бағалануға тиіс

Суреттерді түсірген – Ерлан ОМАР, «ЕQ»

Қашанда «шебердің қолы ортақ». Мамандарға деген сұраныс та жоғары. Былтыр 270 мыңнан аса бос жұмыс орнына сұраныс түскен. Көбіне жұмысшы кадрлар көлік, сау­да, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы сияқты салаларда таптырмайды.

Кейінгі жасалған актуарлық модельдер негізіндегі болжамға сүйенсек, бірер жылда жұмысшы мамандарға деген қажеттілік бұдан да арта түспек. Алдағы алты жылда білікті кадрларға сұраныс 1,6 миллионға жетуі мүмкін. Оның ішінде еңбеккерлердің 400 мыңға жуығы кәсіптік-техникалық білімі бар, жұмысшы мамандығын меңгерген болуға тиіс.

Еңбек және халықты әлеу­меттік қорғау министрі Светлана Жақыпова Үкімет отырысында кадрларды даярлауда, оның ішін­де жұмысшы мамандықтар­ды неғұрлым тиімді жоспарлау мақсатында жобалардың инно­вациялық навигаторы әзір­ленгенін атап өтті.

«Платформа кадрларға деген қажеттілікті болжауға, сон­дай-ақ еңбек нарығының сұ­раныста­рын Техникалық және кәсіптік білім беретін (ТжКБ) ұйымдар­да мамандар даярлау­мен үндесті­ру­ге мүмкіндік ту­ғызады. Бүгін­­де платформада 755 инвести­ция­лық жоба қамтылып, 150 мың ­жұ­мыс орнын құру жоспарлан­ған. Талдау әртүрлі аймақтар­дағы еңбек нарығының қажеттілік­тері мен колледж студенттері (ТжКБ) түлектерінің арасын­дағы үлкен алшақтықты көрсетті. Сондай-ақ Қаржы министрлігінің ақ­параттық жүйелерімен интеграция аяқталып, олардан деректер түскеннен кейін кадрлар­ды даярлау мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын жобалар аясында іске асырылады», деді министр.

Кадрлардың дайындық сапасын жақсарту мақсатында ми­нистрлік жұмысшы маман­дық­тар жөніндегі 1,6 мың кәсіп­тік стандартты жаңартты. Нәти­жесін­де, білім беру бағ­дар­ла­маларының 87%-ы жаңар­тылды. Еуропа стан­дартының (ESCO) қолданылуы­мен 12 мыңнан астам дағдыны қамтитын Электрондық дағдылар банкі құрылды. Биыл тағы 100 кәсіптік стандарт әзір­леніп, жа­ңартылады.

д

Біліктілікті тануды бағалау 4 тә­уелсіз орталықтың базасында қолға алынды. Биыл та­ғы осын­дай 5 орталық, оның ішін­де халықаралық стандарттар бо­йын­ша 2 орталық ашу жоспарланып отыр.

«Enbek» платформасы жұ­мысшы мамандықтарына қатыс­ты дағдыларды дамытуға да бел­­сенді ықпал етеді. Кәсіби ман­сапты таңдау, өзінің ман­сап­тық траекториясын басқару үшін мамандықтар, жалақы, білім беру талаптары, оқу орын­дарының рейтингтері, өзге де артықшы­лығы егжей-тегжейлі сараланған «Мансап компасы» жобасы іске қосылды.

«Жұмыс берушілердің сұра­нысы бойынша кәсіптік оқыту және жұмыс орнында оқыту бел­сенді дамып келеді. Биыл 12 мың­ға жуық адам осындай курстар­дан өтеді. Студенттер­дің практикалық дағдыларын иге­ру үшін біз Электрондық ең­бек биржасында өндірістік прак­тиканың функционалын іске қос­тық. Онлайн оқыту платформасында бүгінде 643 онлайн курс қолжетімді, оқытудан 410 мың адам өтті. Министрліктің жоспарында жұмысшы мамандық­тары бо­йынша әрі өндірістік прак­тика үшін VR, AR-технологиялар­ды пайдалану міндетті. Қанат­қақты жоба Қонаев, Өскемен, Түркіс­­тан, Астана, Шымкент қалалары­­ның мансап орталықтарында іске асы­рылатын болады», деді С.Жақыпова.

Жұмысшы мамандықтары жы­лын өткізу жөніндегі іс-шара­лар жоспарына сәйкес тәлім­гер­лік институтын дамыту, бос орын­дар жәрмеңкесін өткізу қол­ға алынбақ. Оқушылар мен техни­калық және кәсіптік білім беретін мекемелердің (ТжКБ) студент­терін жұмыс іздеу, жұмысқа орналастыру дағдыларына оқыту көзделіп отыр.

Қоғамда еңбек күшінің құқы­ғы тапталатын жайттар да аз емес. Еңбекақысын айлап ала алмай жүрген, жұмыс орнынан себеп­сіз айырылып қалған, қызмет барысында оқыс оқиғаға ұшырап, жарымжан болған жандар да кейде әділдікке жете алмай шарқ ұра­ды. Сондықтан жұмысшылар­дың құқығын қорғауды күшейту әрқашан маңызды. Министрлік осы мәселеге қатысты мынадай қағидаларды ұстанады:

– еңбек қауіпсіздігі, еңбек­ті қорғау саласындағы цифр­лық мониторинг арқылы өнді­ріс­тік жарақаттанудың алдын алу тетіктерін жетілдіру, кәсіп­орындарға тәуекел класын бере отырып, кәсіптік тәуекелдерді интегралды бағалау, сондай-ақ оқытуға һәм білімді тексеруге қойылатын талаптарды, еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қор­ғау­ды бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілікті күшейту;

– еңбек қатынастарының ашық­тығы мен заңдылығын қам­тамасыз ету үшін жұмыс беру­шілердің штат кестесін, еңбек шарт­тары, ұжымдық шарттар жасасу рәсімдерін электрондық форматқа ауыстыруды көздейтін еңбек қатынастарын декларациялау тетіктерін енгізу;

– халықаралық еңбек ұйы­мы­мен ынтымақтастық шеңберін­де заңнаманы жетілдіруге қатыс­ты ұсынымдарды көздейтін лайық­ты еңбек қағидаттарын ілгеріле­ту жөніндегі бірлескен іс-қимыл жоспары іске асырылады.

«Былтыр халықаралық стандарттарды ескере отырып, ең төменгі жалақы мөлшерін бел­гілеу әдістемесі бекітілді. Биыл Халық­аралық еңбек ұйымы­ның «Дамушы елдерді ерекше ескере отырып, ең төменгі жа­лақыны белгілеу туралы» №131 Конвенциясын ратификация­лау жоспарланып отыр. Жұмыс­шы мамандықтары саласында­ғы маңызды жобалардың бірі – Кәсіпорынның цифрлық картасы. Бұл нақты уақыт режімін­де кәсіпорындардағы тәуекелдер­ді алдын ала анықтауға, алдын алу шараларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Модельде 60-тан астам қаржылық, әлеуметтік, еңбек көрсеткіштеріне қатысты мәліметтер болады. Кәсіпорын­ның цифрлық картасын Отбасы­ның цифрлық картасымен үй­лес­тіру жаңа мүмкіндіктер ашады. Жұмыс беруші қызметкерлер­дің әлеуметтік әл-ауқатын еске­ре отырып, тәуекелдерді автоматты түрде анықтай алады», деген сала басшысы бизнес үшін Кәсіпорынның цифрлық картасы – әлеуметтік жауапкершілік қағидаттарын жүзеге асыратын құрал екеніне де тоқталды.

Министр цифрлық технологияларды, кәсіби дағдыларды дамы­туды әрі әлеуметтік қол­дауды біріктіретін «Жұмысшы маман­дықтары жылын» өткізу жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру аса ыждағаттылықты, тын­дырымдылықты қажет ететін, сан қырлы шаруа екенін ашып айтты. Осы тұрғыда бұл жоба жұ­мысшы мамандықтарының беделін арттырып қана қоймай, азаматтардың әл-ауқатының тұ­рақты өсуін қамтамасыз етуге де мүмкіндік беретін баталы бастама екенін мәлім етті.

Соңғы жаңалықтар

Жұмысшы мамандықтарға сұраныс жоғары

Жұмысшы мамандықтар жылы • Кеше

Шебер дәнекерлеуші

Еңбек • Кеше

Мал баққанға бітеді

Еңбек • Кеше