Ауырғың келмесе, кітап оқы!

Сондай-ақ кітап оқу ней­рондық байланыстарды күшейтіп, есте сақтау қа­білетін шыңдайды. Гарвард универ­ситетінің зерттеулері көрсеткендей, көркем шығармаларды оқу альц­геймер мен деменция сынды дерт­тердің алдын алуға көмектеседі. Ми­дың белсенділігін арттырып, оның когнитивтік қабілетін ұзақ уақыт бойы сақтап тұруға ықпал етеді. Ғалымдар күн сайын кем дегенде 30–60 минут кітап оқуды әдетке айналдыруды ұсынады, өйткені бұл миға қажетті жаттығуды қамтамасыз етіп, жүйке жасушалары арасындағы байланысты нығайтады.

Ал Колумбия университетінің зерттеулері сөздік қордың молаюы мен тілдік қабілеттің жетілуі адам­ның жалпы интеллектісіне оң әсер ететінін дәлелдеді. Әсіресе күрделі мәтіндер мен түрлі жанрды оқу ойлау қабілетін тереңдетіп, талдау жасау және шығармашылық тұр­ғыдан ойлау дағдыларын дамытады.

Кітаптың адам жаны мен тәніне пайдасы мұнымен бітпейді. Көркем шығарма тереңдігінен эмо­цияның тұңғиығына сүңгіп, адам өз сезімдерін түсінуді үйренеді. Кейіп­керлердің тағдырына үңіле оты­рып, оқырман эмпатия қабі­летін шыңдайды. Нью-Йорк универ­си­тетінің ғалымдары да көркем шы­ғар­маларды жиі оқитын адамдар­дың әлеуметтік қарым-қатынаста жоғары деңгейде екенін анықтаған. Олар өзгелердің сезімдерін тереңірек түсініп, шиеленістерді шешуде икемділік танытады. Бұл қабілет жеке және кәсіби өмірде үлкен артық­шы­лық береді. Жылы эмоция­лар тудыратын кітаптар жүрек соғысын баяулатып, қан қысымын тұрақтандырады.

Сондай-ақ әдебиетпен серік болу ұйқының да сапасын жақсартады. Ұйықтар алдында кітап оқу сананы тыныштандырып, денені демалтуға көмектеседі. Йель университетінің ғалымдары ұйқы алдындағы оқудың күнделікті тынығуға оң әсер ететінін дәлелдеген. Тіпті 20–30 минуттық оқу ұйқының терең фазасына жылдам өтуге және демалыстың сапасын арттыруға ықпал етеді.

Көркем кеңістіктегі әрбір оқи­ға, әрбір сюжет оқырманды ойлану­ға, шешім іздеуге жетелейді. Кем­бридж университетінің зерттеулері шығармашылық ойлау қабілетінің адам өміріндегі табыстың маңызды бөлігі екенін көрсетті. Әдебиет адам­ның қиялын ұштап, жаңа идея­лар мен тың шешімдер табу­ға шабыттандырады. Әсіресе фан­тастикалық немесе детектив жанрын­дағы шы­ғармалар күтпеген шешімдер мен оқиғаларды түсініп, талдауға үй­ретеді.

Юнус ӨЗКАН,

Қ.А.Ясауи университетінің студенті