Мазмұнды іс-шарада ұлт ұстазының есімін иеленген Тіл білімі институтының кейінгі жылдардағы зерттеу нәтижелері мен әзірлемелері ұсынылып, тамаша көрме ұйымдастырылды. Сондай-ақ «Қазақ тілінің ұлттық корпусы» электронды сайтының қолданысқа енгізілген жаңа қызметі таныстырылды.
Конференция модераторы, институт директоры Анар Фазылжан елордалық зиялы қауымға өзі басқарып отырған іргелі ұжымның креативті индустрия саласындағы ауқымды еңбектерін арнайы таныстыруды мақсат еткенін атап өтті. Сонымен қатар Анар Мұратқызы қазіргі тілдік жағдайға да тоқталып, әсіресе психолингвистикалық және социолингвистикалық зерттеулермен бірге, қазақ тілінің ғылыми нормативтік базасын жетілдіру керек екенін жеткізді. Шынында да, жұртшылықты институттың цифрлық форматтағы жобалары ерекше қызықтырды. Одан кейін сөз алған Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек биыл Тіл білімінің қасиетті қара шаңырағына 64 жыл толып отырғанын айтты. «Бүгінгі цифрландыру кезеңінде Тіл білімі институты бірнеше бағытта белсенді жұмыс істеп жатыр. Соның ішінде бір-екі дүниеге тоқталып кетейін. Тіл – тірі организм. Оған даму, өсу тән құбылыс. Қазір қазақ жастары тілді дамытуға айрықша үлес қосып отыр. Бұл әдебиет, музыка секілді салада ерекше байқалады. Бұған өте қуанамыз. Дегенмен тіл мәселесін шешудің екі жолы бар. Біріншісі – цифрлық форматтағы платформаларды жетілдіру. Осы салаға Тіл білімі институты ерекше екпін беріп отыр. Бұдан екі жыл бұрын жасанды интеллект саласында үлкен революция басталды. Бұрын алгоритмдерді адам миына сәйкестендіріп, нейрондық желілер арқылы жаттықтыратын еді. Енді «ChatGPT» шығып, ол алгоритмдерді адам баласы секілді, яғни мәтінді түсінуге, жалпы болып жатқан үдерістерді тіл арқылы үйретуді бастады. Ауқымды тілдік модельдер пайда болды. Қазір қытай мамандары бұл модельдерді басқаша жаттықтыратын жаңа тәсіл ойлап тапты», деген министр қазақ тілінің ұлттық корпустарын қалыптастырып, оларды арнайы цифрлық форматқа көшіру – басты міндеттің бірі екенін баяндады.
«Тіл білімі институтында 64 жылдан бергі барлық материалдың картотекасы сақталған. Бұл жұмыс бізге қазақ тілінің ауқымды моделін қалыптастыруға көмектесті. Бүгінде елімізде жасалған «KAZLLM» моделінің алғашқы кезеңі аяқталды. Осы ауқымды жобаға Назарбаев университеті, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, А.Байтұрсынұлы Тіл білімі институты көп қолдау көрсетті. Енді осы қазақ тілінің цифрлық моделін кез келген адам жүктеп алып, ондағы алгоритмді жаттықтыруға мүмкіндігі бар», деді С.Нұрбек.
Жиын барысында Тіл білімі институтының жас ғылыми қызметкерлері «Қазақ тілі әмбебап электрондық сөздігі», «Тілтанымдық электрондық кітапхана», «Қазақ мәтінін автоматты тану жүйесі», «Ақылды мәтінтүзеткіш» секілді смарт-өнімдерді таныстырды. Бұл жобалар ана тіліміздің дамуы жаңаша бағыт алғанын көрсетті. Мәселен, «Qazcorpus.kz» сайтында қазақ тілінің лексика-грамматикалық жүйесін толық қамтыған миллиондаған сөзқолданыстан тұратын электронды пішіндегі көлемді мәтін жинақталған. Дәлірек айтқанда, қазақ тілі туралы барлық мәліметті жинақтаған «ақылды» мамандандырылған білім қоры. Ондағы жалпы сөзқолданыс саны 65 000 000-нан асады. Бұл қазақ тілін дамытып қана қоймай, ғылым саласындағы қажетті тілдік базаны жетілдіреді. Отандық ғылыми-лингвистикалық ойдың бәсекеге қабілеттілігін арттырады.
Сондай-ақ іс-шара аясында Ұлт ұстазы атындағы институттың былтыр жарық көрген бірнеше ғылыми жинақтың тұсауы кесілді. Одан соң Тіл саясаты комитетінің төрағасы Ербол Тілешов, Мәжіліс депутаты Еділ Жаңбыршин, академиктер: Кәрімбек Құрманәлиев, Шерубай Құрманбайұлы, «Қазақ газеттері» ЖШС бас директоры, академик Дихан Қамзабекұлы және «Қазақ тілі» қоғамының президенті Рауан Кенжеханұлы сөз алып, А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының цифрлық форматтағы жаңа жобаларына жоғары баға беріп, ризашылықтарын білдірді.
