1930 жылдардың аласапыран кезеңі Отан үшін от кешер жастардың да жігерін жаныған шақ еді. Қалихан орта мектепті тәмамдап, кейін аудан орталығындағы колхозда еңбекке араласты. Қимылы ширақ, бейнетқор жігіттің алғырлығы көпке ұнайтын. 1939 жылы күзде қатардағы қарапайым бозбала күйінде әскер қатарына шақырылыпты. Ол армиядағы өмірді жатсынған жоқ, қайта шынығып, тәртіпке бейімделді. Қару ұстауды үйренді, сап түзеді. Дәл сол тұста әлемдік соғыстың қара бұлты қалыңдай түскен еді.
1941 жылдың маусымында соғыс басталғанда Қ.Тынжанов әскер қатарында болатын. Оның бөлімшесі бірден батыс шекараға қарай аттанып, кейіпкеріміз алғашқы шайқастың дәмін Брянск түбінде татты. Немістің танкілері мен қарша бораған оғынан жасқанбай, қаруластарымен бірге окоп ішінде жанын сала соғысты.
Бір естелігінде (кейін елге оралған соң) былай дейтін: «Бізге аспаннан жауған оқ жаңбырдай көрінді. Бірақ біз мұндай көріністі күнде бастан кешіп жүргендіктен, қорқынышты ұмытқан едік. Ең бастысы, туған жерді қорғап тұрғанымызды жүрекпен сезіндік». Қалихан бір шайқаста жараланып, госпитальге түсті. Сол жерде жаралы жолдастарының қасында жүріп, оларға демеу болды. Тіпті жанындағы жігіттердің бірі домбыра тауып әкелгенде, Қалихан оны шертіп, елдің әндерін орындап беретін. Соның арқасында талай сарбаздың көңілі көтерілді, өмірге деген құлшынысы артты.
1943 жылдың қысы. Аяз қарып, қар белуардан асқан шақ еді. Қалиханның ротасына Беларусь шекарасына жақын бір ауылдың шетіндегі биік төбені алуға тапсырма берілді. Төбенің үстінде неміс пулеметшісі бүкіл алаңды қақпақылдап, біздің әскерге жақындауға мүмкіндік бермей тұр. Әр сарбаз бір-бірін жасырып, жылжуға тырысқанымен, жаудың оқ жаңбыры ешкімді жібермеді. Сол сәтте Қалихан ерекше амал ойлап тапты. Ол қасындағы жолдастарының назарын аударып:
«Мен алға жүгіремін, сендер сол кезде оң жақтан айналып өтесіңдер!» деп айқайлады. Жолдастары алғашында қарсы болды, бірақ Қалихан табандылық танытты. Қолына тек бір граната мен қар аралас жапырақтарға толтырылған қапты алды да, шанамен сырғанап, пулемет орналасқан жаққа қарай еңбектеп кетті. Немістер оны байқап қалғанымен, шанамен сырғанап келе жатқан сарбазды қаптағы қар-жапырақтар бүркемелеп, жалғыз гранатаны қолынан шығарған сәтте ғана түсінді. Граната жарылып, пулемет үнсіз қалды. Осы сәтті пайдаланып, Қалиханның ротасы төбені басып алды. Кейін командирі: «Бір сарбаздың ақыл-айласы бүкіл ротаның өмірін сақтап қалды» деп жоғары бағасын беріп, оны марапатқа ұсынды.
Ал Қалихан болса қарапайым ғана: «Менің орнымда басқа жігіт те осылай істер еді» деп жауап берген еді. Бұл – өзгелердің тағдырын сақтап қалған, ерекше тапқырлыққа құрылған кішігірім ерлік. Жалпы, осы соғыста Қ.Тынжанов «Ерлігі үшін» медалін иеленгенін айта кетейік.
Соғыс тек қасірет емес, кейде адамға ерекше әсер қалдыратын қызық оқиғаларға да толы. Қ.Тынжанов майданда жүріп бір жолы немістердің қоймасын басып алған кезде қап-қап қант пен шоколад тауып алғанын айтатын. Ауылдан шыққан жігіт үшін ол тәттілер таңсық еді. Сол күні сарбаздар кәмпитті тойғанша жеп, өздерін баладай сезінгені бар.
Немістермен соғысты Берлинге жақын жерде аяқтаған соң, 1945 жылдың жазында оның әскери бөлімі Қиыр Шығысқа жіберілді. Кеңес әскері Жапонияға қарсы соғысқа кіргенде, ол да қатарда еді. Пойызбен алыс жолға шыққан сарбаздар Жеңіс күнін жақындатамыз деп үміттенді. Бірақ жол үстінде ауыр сәттер де болды. Бірде Қытай жеріндегі таулы өткелден өтіп бара жатқанда, пойызды жапон ұшақтары бомбалады. Сол сәтте вагон ішіндегі сарбаздар ажал оғынан аман қалу үшін бір-біріне жәрдемдесті. Кейіпкеріміз жанындағы жолдасын арқалап шығып, өмірін сақтап қалды. Кейін ол азамат: «Менің тірі жүргенім – Қалиханның арқасы» деп айтатын.
Қиыр Шығыстағы шайқастарда талай қауіпті сәтті бастан өткерген ол бірде орман арасындағы түнгі жорық кезінде жапон әскерінің тосын шабуылына тап болғанын еске алатын. Қалың ағаш ішінде қиян-кескі айқас болады. Қ.Тынжанов қолына түскен жау мылтығын шебер пайдаланып, бөлімшесін құтқаруға бір кісідей атсалысты. Сол ерлігі үшін командирінің алғысына ілікті.
Ал Қиыр Шығыста бірде қытайдың ауылына кіргенде, ауыл қариялары қазақтарды өз туыстарындай қарсы алғанын айтады. Қ.Тынжанов сол жерде домбыраға ұқсас аспапты көріп, таңғалыпты. Жергілікті халықпен танысып, тіл табысады. Бұл майданның ауыртпалығын ұмыттырған бір сәт еді.
Квантун армиясы тізе бүккеннен кейін Екінші дүниежүзілік соғыс түпкілікті аяқталған соң да, Қ.Тынжанов бір жылдай әскерде болып, 1946 жылдың күзінде ғана туған еліне аман-есен оралды. Ол Қорғалжын даласына қайта келгенде, ауылдастары оны қаһарман ретінде қарсы алды. Соғыстың қасіреті жүрегінде қалғанымен, ол өмірді қайта бастауға, еңбекке араласуға тырысты. Алдымен Сабынды ауылына келіп, кейін Шалқар елді мекеніне қоныс аударып, ауыл шаруашылығында еңбек етіп, жас ұрпаққа елді сүюдің, батырлықтың мәнін айтып өтті. Қартайған шағында соғыстың ауыр күндерін еске алып: «Жеңіс дегеніміз – халықтың шыдамдылығы мен бірлігінің жемісі. Біз тек жауды жеңген жоқпыз, өз қорқынышымызды да жеңдік» деп отыратын.
«Қырық жыл қырғын болса да, ажалды өледі» дегендей, қос майдандағы аласапыраннан аман қалып, ұзақ өмір сүрген кейіпкеріміз 2006 жылы дүниеден озды. Ол – тарихта аты жазылмағанымен, тағдыры мыңдаған қазақ сарбазының өміріне ұқсас жауынгер. Оның ерлігі мен қызықты оқиғалары ұрпақ жадында сақталуға тиіс. Бұл қазақ сарбазының қарапайым тағдыры арқылы бейбіт өмірдің қадірін ұқтыратын тағылымды өмір жолы еді. Бүгінде оның ұрпақтары – ұлдары мен немере-шөберелері Астана қаласы мен Қорғалжын ауданында тұрып жатыр.
