Алауды кім жағады? Ол әзірше құпия ұсталынуда

Азиада жаршысы

“Егемен Қазақстанның” VІІ Қысқы Азия ойындарына арналған сәрсенбілік беті

Азиадаға 81 күн қалды

Алауды кім жағады? Ол әзірше құпия ұсталынуда

– Алау эстафетасын өткізу идеясы қалай туындады? – Бұл идея Бейжің Олимпиа­­дасы қарсаңында ойға келді. Есі­ңізде ме, сол кезде Алматы алауды ұстап жүрудің бірінші кезеңін өткізген еді ғой. Осы кезде біз де алдағы Қысқы Азия ойындарының алау шырағданын өткізу керек деп шештік. Бұл ұсынысымызды АОК қол­дады. Сөйтіп, оның тұжырым­дамасы, бағдарламасы жасалып, бе­кі­тілді. Осы құжаттарға сәйкес, алау эстафетасын 20 күнге қыс­қарт­тық және ол барлық облыс­тар­ды аралап шығатын болып ше­шіл­ді. Алау эстафетасы бұған дейін ай­тылғандай, 2011 жылғы 11 қаңтар күні АОК штаб-пәтері орналасқан Әл-Кувейт қаласында тұтанды­ры­лады. Бізге дейін Азия ойын­да­рының тарихында алау жарысты қабылдайтын елдің аумағында ғана тұтандырылғанын білесіздер. Ал біз жаңа дәстүрді бастап отырмыз. Енді бұдан кейінгі ойындардың бәрінде алау Әл-Кувейтте тұтан­дырылатын болады. – Алауды тұтандырудың қандай ерекшеліктері болады? – Оның мындай бір ерекшелігі бар. Мәселен, АОК символы – күн екені белгілі. Осыған дейін алау күн сәулесін жинақтайтын пара­бо­ликалық шынының көмегімен тұтандырылып келсе, енді біздің Азиадамыздың алауы күн сәу­ле­сі­нен қуат жинайтын, сол арқылы от ұшқынын тудыратын күн бата­рея­сымен тұтанады. Ол 11 қаңтар күні тұтанғаннан кейін Алматыға 12 қаңтар күні Ту-154 ұшағының бор­тымен жеткізіледі. Ал алауды тұтындару рәсіміне АОК президенті шейх Ахмад әл-Фахад әл-Сабах, біз­дің жақтан велошабандоз Алек­сандр Винокуров пен хоккейші Талғат Жайлауов қатысады. Содан алау Алматыға келген соң, ол бүкіл облыстарды аралап шығады. Бұл жерлерде ол бір-бір күн өткізеді. Неге бір күн дейсіз ғой? Өйткені, біз 1980 жылы Мәскеуде өткен Олимпиададан кейін ТМД ел­де­рінің ешқайсысында болмаған алау эстафетасын отандастарымыздың жү­регіне ұялатып, сол арқылы Азия ойындарына деген қызығушы­лық­тарын арттырып, адамның бойында отансүйгіштік сезімді оятып, қа­лыптастырғымыз келеді. – Алауды неше адам ұстап жүреді? – 1020 адам ұстайды. Басында 1000 адам ұстайтын болған. Яғни, облыстарда 60 адамнан, Алматыда 60 және Астанада 100 адам ұстап жүру керек деп шешкенбіз. Бірақ Алматы әкімі Ахметжан Есімов қаланың тарихын, оның алатын орнын айтып, алау ұстаушылардың санын 80 адамға жеткізу туралы ұсыныс айтты. Біз оған келістік. – Алау ұстаушылардың құрамы қалай болады? – Алауды бекітілген ережеге сәй­кес кәсіптік деңгейін жоғары еке­­нін көрсете алатын азаматтар ұс­тай­ды. Содан кейін ең бірінші рет ондай жандардың жасы 14 жасқа дейін төмендетілді. Жалпы, біздің ойымызша, Азиада, оның алау эста­фетасы сияқты іс-шара­ла­ры бұ­қа­ралық спортты дамытудың ма­ңыз­ды факторы болу керек. Сол себептен біз тек спортта жоғары жетістікке жеткен адамдарды ғана емес, жеке басының басқаларға үлгі бола алатын, бұқаралық спортпен айналысатын азаматтар мен оттан, судан құтқарған отандастарымызды алауды ұстап жүруге лайық деп санаймыз. Сонымен бірге, оның құрамында мәдениет, өнер қайрат­керлері, мемлекеттік қызметкер мен бизнес өкілдері де болады. – Алау сақшылары туралы айтсаңыз. – Бұл адамдар алау ұстау­шы­ның қауіпсіздігін қамтамасыз ететін топты құрайды. Олар Кувейтте тұ­танған алауды тасымалданбалы оттықта сақтап, Қазақстанға жет­кі­зуі тиіс. Содан кейін олар алау құ­тының сөнбеуін қамтамасыз етуі ке­рек. Біздің ойымызша, алау эста­фе­тасы кезінде Бейжің Олимпиа­да­сы басталар алдындағы жағдай бол­майды. Ол кезде Тибетке байла­ныс­ты алау сөндіру әрекеттері бол­ғанын білесіздер. Ал біздің жағ­дай­да мұндай тосын оқиғалар бол­май­ды деп ойлаймын. Алау ұстаушы Алматыдан бастап 20 күнде күн сайын 12 шақырымды жүгіріп өтуі тиіс. Кейбір жерде ол атқа мініп, шаңғы мен шана, коньки тебуі де мүмкін. Алау сақшылары сондай кезде алау ұстаушымен ілесіп жүруі керек. Содан кейін алау эстафе­та­сын тікұшақ пен Ан-30 ұшағы ба­қы­л­ап отырады. Олар адамның қан қы­сымы жоғары немесе төмен­де­генде жедел жәрдем көрсетеді. – Алау эстафетасының негізі мен түр-түсі туралы айтсаңыз. – Оған б.з.д. ІІІ-1 ғасырларға жататын Алматының маңында ар­хеологиялық қазбалардың нәтиже­сін­де табылған сақ шырағданы ал­ынды. Ал алау құтысында еліміздің символы барыс бейнеленген, онда кереге де бар. Оның салмағы 1,7 кг., биіктігі 65 см. Тасымалданбалы от­­тықта алау сақталады. Жыл­жы­ма­лы қазандыққа тайқазан симво­­л­ы алынған. Алаугердің киімі ақ түсті, сақшылардікі көк түсті бола­ды. Көліктік лекке келсек, оның басы мен соңында полиция көлігі жүреді. Белгілі бір межеде түсіретін автобус, хаттамалық-түсірілімдер жасайтын медиа-карт, алаугерді жеткізетін топ, алау сақшылары отыратын көлік, өз межесін жүріп өткен алаугерді жинайтын көлік, жедел жәрдем мен техникалық көлік болады. – Алауды жағатын адамның есімі белгісіз ғой... – Иә, белгісіз. Белгілі болған жағ­дайды оны айтпас едік. Ол құ­пия болуы керек. Жалпы, эстафета 15 мың шақырымды құрайды. Әңгімелескен Дастан КЕНЖАЛИН. Сіздің дауысыңыз маңызды Конкурстың қазылар алқасы 2011 жылғы VІІ Қысқы Азия ойындарының әнұранына лайық деген 10 үздік жұмысты таңдап алды. Биылғы жылдың 1 қарашасынан бастап “Қа­зақ радиосы”, “NS радиосы”, “Сәлем радиосы” эфирлерінен дауыс беру басталды. Енді әр қазақстандық Азиада әнұранына лайық деген әуенге өз дауысын бере алады. Ұнаған әнге өз дауысыңызды беру үшін Azіada деген сөзден кейін бос орын қалдырып, музыкалық компо­зицияның нөмірі жазылған хабарламаны 1212 қысқа нөміріне жіберіңіз. Мысалы: Azіada 1 SMS-хабарлама “1” Ескендір Хасанғалиевтің “Азиада Алауы” әні үшін SMS-хабарлама “2” Кеңес Дүйсекеевтің “Азиада – Қазақстан” әні үшін SMS-хабарлама“3” Нұржан Теңізбаевтың, “Казақстан” әні үшін SMS-хабарлама“4” Бақтияр Құсайыновтың “Ел намысы” әні үшін SMS-хабарлама “5” “Мистерионс” тобының “Азиада” әні үшін SMS-хабарлама “6” Мақсат Жәутіковтің “Спорт” әні үшін SMS-хабарлама “7” Естай Әлекеевтің “Алға Қазақстан” әні үшін SMS-хабарлама “8” Дүйсехан Сыздықовтың “Азиада алауы” әні үшін SMS-хабарлама “9” Иван Бреусовтың “Азиада” әні үшін SMS-хабарлама “10” Еркеш Шәкеевтің “Азиада” әні үшін Дауыс беру 2010 жылғы 21 қарашаға дейін жалғасады. Қызметтер Kcell, ActіV, Beelіne, Neo сияқты GSM желісінің барлық операторлары үшін қол жетімді. Олар осында орналасады (АЛМАТЫ) ХОЛИДЕЙ ИНН Тимирязев к-сі, 2 д Төрт жұлдызды, 150 нөмірлі қонақ үй. Ұлттық олимпиялық комитеттердің президенттері мен бас хатшыларына арналған. ОТЫРАР Гоголь к-сі, 73 Төрт жұлдызды, 148 нөмірлі қонақ үй. Фристайлден командалар, ресми лауазым иелері орналасады. АЛАТАУ САНАТОРИЙІ Тау Самалы кенті, Шаляпин мен Ясауи к-нің қиылысы Төрт жұлдызды, 263 нөмірлі қонақ үй. Хосттаратушыларға арналған. АЙСЕР Пожарский к-сі, 1 Төрт жұлдызды, 45 нөмірлі қонақ үй. Халықаралық және ұлттық дәрежедегі төрешілер орналасады. ЕУРАЗИЯ Самал-1 шағын ауданы, Жолдасбеков к-сі, 9а Төрт жұлдызды, 50 нөмірлі қонақ үй. Шетел БАҚ өкілдеріне арналған.

Ақжолтай!

Осы жұма күні Қытайдың Гуан­чжоу қаласында өтетін Жаз­ғы Азия ойындарының ашылу салтанатында Қысқы Азиаданы ұйымдастыру комитеті мүше­ле­ріне Азиаданың жалауы ресми түрде табыс  етіледі. Сонымен бірге бұл рәсімде Астана мен Алматыдан кейін келесі ойындарды қабылдайтын қаланың аты жарияланатын болады. “Спорт шежіресі” Алматыдағы Орталық мұражайда осындай көрме өтуде Спорт саласының дамуы қазіргі заманғы мемлекеттер саясатының ұлт денсаулығын сақтаудағы ма­ңыз­ды да басым міндеті болып та­бы­лады. Алматыдағы ҚР Мемлекеттік Орталық музейінде ашылған көрме Қазақстанның спорт дамуында өзіндік дәстүрлері бар спорттық ірі мемлекет дәрежесіне қол жеткі­зуі­мен өзекті болып отыр. Оның ай­ғағы Астана мен Алматы қалала­рын­да 2011 жылы VІІ Қысқы Азия­лық ойындары екендігін қайта­лау­дың қажеті жоқ. Еліміздің спорттағы майталман­дарының қатысуымен салтанатты түрде тұсауын кескен көрменің ай­тары көп. Кеңес уақытында Қа­зақ­стан спортшылары бірнеше рет жо­ғары олимпиялық марапаттарға ие болды. Олардың қатарында Ғұсман Қосанов, Евгений Яровенко, Әлжан Жармұ­ха­медов, Нелли Ким, Жақ­сылық Үш­кем­піров, Шамиль Серіков, Анатолий Храпатый сынды спорт саңлақтары бар Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін төрт жазғы және төрт қысқы Олимпиадаларға қатысты, мұнда бір емес бірнеше рет республи­ка­мыз­дың Әнұраны ойналып, еліміздің байрағы көкке көтерілді. Елдің спорт тарихынының шежіресіне мәң­гілік Юрий Мельниченко, Алек­сандр Парыгин, Василий Жи­ров, Бекзат Саттарханов, Ермахан Ыбырайымов, Ольга Шишигина, Бақтияр Артаев, Бақыт Сәрсекбаев, Илья Ильиндердің есімі енді. Қысқы спорт түрлерінің жар­қын түлғасы, топжарған сайып­қы­раны атақ­ты шаңғышы Владимир Смир­нов болып қала бермек. Ван­ку­верде өткен соңғы қысқы Олим­­­пиадада Еле­на Хрусталева 12 жыл­дық үзі­ліс­­­тен соң биатлон бойынша күміс медаль жеңіп алды. Көрмеде А.Құнанбаевтың тоғыз құмалағы, Ж.Үшкемпіров, О.Жа­рыл­қапов, С.Қонақбаевтың кешен­дері, КСРО халықтары спартакида­сына қатысушылардың қазақша ки­ім­дері қойылды. Қысқы спорт түр­лері және “Динамо” ОО ФСО ұс­ын­­ған материалдары жеке экспо­зицияда ұсынылуда. Еліміздің спорттағы жетіс­тік­терін ұлықтау республикамыздың спорт саласы дамуындағы, халық­аралық олимпиада қозғалысындағы маңызды бағыт бола отырып, ұлт денсаулығын нығайтуға үлес қоса бермек. Әр бөлім хронологиялық тәртіп бойынша ұсынылып, фото құжат материалдарымен, оған қоса музей қорындағы заттай экспонат­тармен толықтырылған. Осылайша, көрме Қазақстан спортының даму тарихын оның қайнар көзінен (дәс­түр­лі спорт түрлері) қазіргі ке­зеңге дейін қарастырып, және кеңес уақыты мен тәуелсіздік алғаннан кейінгі ке­зеңдердегі жеке спорт түр­лерін Қа­зақстан Олимпиада чем­пи­ондарының жетістіктері арқылы бейнелейді. Айнаш ЕСАЛИ, Алматы. Суретті түсірген Берсінбек СӘРСЕНОВ. Бетті дайындаған Дастан КЕНЖАЛИН.