Қалам қиcайса, қасірет

1933 жылы «The New York Times» газетінің тілшісі Уолтер Дюранти «Кеңес одағында аштық болған жоқ» деген мақала жариялап, айды аспаннан бір-ақ шығарады. Ол бір жыл бұрын Пулитцер сыйлығын алған еді, тіпті осы марапаты әлі күнге сақ­талып келеді. Ал дәл сол уақытта қазақ дала­сында, Украи­на­да миллиондаған адам аштық­тан қара жер құшып жатты. Соны біле тұра алпауыт басылым­ның тілшісі әлем оқыр­ман­да­ры­на неге жалған ақпарат берді? Әрине, Сталиннің қылмысын жасыру үшін.

21 Қараша, 2025

Прагматизм парадигмасы

Баспасөз беттерінде Вашингтонда өткен С5+1 форматындағы саммит және Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың АҚШ-қа сапары туралы аз жазылып жатқан жоқ. Екіжақты стратегиялық серіктестікке серпін берген, көпжақты ықпалдастықты тереңдете түскен осы тарихи басқосудағы екі жайт біздің ерекше назарымызды аударды.

11 Қараша, 2025

Отарланса да тілін ұмытпаған ұлт

Оңтүстік Кореяға жол түсіп, бірнеше қаласын, өңірін араладық. Сеулдің қақ ор­та­с­ында жүрсеңіз де, шалғай ауылға бар­саңыз да алдымен көзге түсетіні – кәріс ті­­лін­дегі жазулар. Мейрамхана мәзірі, қо­нақ­үйдегі қызмет парағы, тіпті метро стан­са­сының хабарламасы, бәрі – өз тілінде. Турис­­­терге ағылшынша аудармасы табы­ла­ды, бірақ ешқашан басты орынға шық­пайды.

07 Қараша, 2025

Мемлекетшілдік арқауы

Бізді ел етіп, барымыз бен жоғымызды түгендетіп, өткенге, бүгінге, ертеңге алаңдатқызып, жауапкершілікті сәт сайын есімізге салып отырған – үзілмеген мемлекетшілдік арқауы. Мемлекетшілдік – мемлекеттілікті тұғырландыратын іс, қасиет. Мемлекеттілік – еркіндігіміз, теңдігіміз, дәстүріміз. Күрделі ХХ ғасырдың 20-80 жылдары азаттықтың емеуріні ғана болды. Саналының ойында, жүрегінде тұрғаны рас.

06 Қараша, 2025

Ұлы ереже, орынды уәж

«TikTok» бүгінде көбінесе сөз аңды­ғандар мен тілі мен жағына сүйен­гендер­дің, іші пысқаннан ермек іздеген­дердің қызығына айналды...

01 Қараша, 2025

Тарих толғамы

Республика күні – тарихымыз бен тағдырымызды айғақтайтын, ардағымыз бен арманымызды тұтастандыратын күн. Президент Қ.К.Тоқаев осы айтулы күнді «халқымыздың рухын көтеріп, елдігімізді нығайтатын, бірлігімізді бекемдейтін айшықты мереке» деп сипаттады. Оның астарында ұлтымыздың айбарлы да күрделі бел-белесі, алмасқан дәуірлер аясында қазақ еліне негіз болған мемлекеттік құрылымдар, «мың өліп, мың тірілген» құбылыстар мен серпілістер тұр.

25 Қазан, 2025

Қоғамдық көліктің көлеңкесі

Автобус – қоғамдағы ең кең таралған әрі қолжетімді көлік түрі. Ол күн са­йын мыңдаған адамның жұмысқа, оқуға қатынауына мүмкіндік береді. Әсіресе зейнеткерлер, оқушылар, студенттер мен аз қамтылған азаматтар үшін оның маңызы зор.

17 Қазан, 2025

Біз қайда асығамыз?

Қазір отандастарымыз шетелдерге көп шығады. Білім іздеп шығады, қыз­метке орналасады, маусымдық жұмыс­қа кетеді, өзге елде демалуды қалайды. Бай­­қағанымыздай Еуропа, Шығыс Азия жақтың халқы кербез, ешқайда асық­пайды. Мұны Таиланд, Вьетнам, Малай­зия секілді елдерге демалысқа барып келген жұрттан да естіп жүрміз. Біздегідей үнемі бір жаққа асығып, үлгермей, қо­ғамдық көлікке бір-бірін соғып мініп жат­қан адам сирек. Сонда оларда шаруа жоқ па, әлде біз тым «еңбекқормыз» ба?

06 Қыркүйек, 2025

Кешірілмес қателік

Дастарқан басы. Ортақ әңгіме туындай қойған жоқ. Сол сәтте төрде қатар отырған екі кісінің өзара әңгімесін бәріміз еркін естіп отырдық.

04 Қыркүйек, 2025

Бас ақын биігі

Дана Абайдың аты мен заты аталған жерде Ахмет Байтұрсынұлының әйгілі «Қа­зақ­тың бас ақыны» зерттеуі еске түседі. Қан­ша уақыт өтсе де абайтанудың айнасы болып қалатын таңдаулы ең­бек. Осындағы үш-төрт тезис Абай жұмба­ғының ғана емес, ақынға құдай дарытқан қарапайым­дылықтың кілті екені анық.

08 Тамыз, 2025

Жедел қызмет опық жегізбесін

Әлеуметтік желілерде елімізден Гер­манияға көшіп кеткен бір немістің бейнесөзі тарады. Онда ол екі елді салыс­тырыпты. «Қазақстанда банк қызметіне 2 минут уақыт кетеді, ал Германияда бұған 3 күніңді жұмсайсың. Сол сияқты ұялы телефон нөмірін де лезде сатып алып, қолдана беруге болады, ал бізде тапсырыс беріп, 7 күн күтесің», дейді. Бұған қоса тағы бірнеше қызмет түрін салыс­тырады. Бірақ жұрт мақтаған осы жедел қызметтерден халқымыз алаяқтарға жем болып отырған жоқ па?

29 Шілде, 2025

Елдік сана ертегіден басталады

«Ертегі уатпай ма баланы да,Сөз сиқыр ғой – жазбай ма жараны да...Ақын да бір бала ғой айға ұмтылған,Еркімен өзі-ақ отқа барады да...»Атақты Мағжан Жұмабаев осы шумақтарында баланы ақынға, ақынды балаға теңейді.

02 Шілде, 2025

Журфак сабақтастығы

Жетінші сыныпта оқып жүрген кезімде анамның әпкесі екеуміз Алматыға келіп, су жаңа костюм-шалбар сатып алдық. Нағашым артынша жейде мен галстук әпермек болды. Мен костюмді теледидардан күнде көріп жүрген журналис­тер сияқты жағасыз футболкамен кигім келетінін айттым. Бірақ сол сәтте сыртқы пішіннің журналист-қаламгер болуға еш септігі тимейтінін ойламаппын.

28 Маусым, 2025

БАҚ және сенім

Бұқаралық ақпарат құралдары қоғам­ның айнасы, қайнаған пікір алаңы десек те, қалың жұртшылық айналадағы көп мәселенің көтерілу-көтерілмеуін, шешілу-шешіл­меуін қалам ұстағандармен байланыс­тырады. Дұрысы, үміт етеді. «Топ баста­ған көсемдер, сөз бастаған шешендер қай­да?» деген сыңайда... Бір қызығы, талай елдің қай­раткерлері саяси билік олимпіне шы­ққанға дейінгі қоғамдық қызметін «публ­ицист» деп көрсетіпті. Бұл латынның халық пен қоғам ұғымынан өрбитіні түсінікті.

28 Маусым, 2025

Полицейді неге бөтенсиміз?

Әлі есімізде, 2020 жылдың ақпа­нында Жамбыл облысының Қордай ауданындағы негізінен дүнген этносы шоғырланған бірнеше ауылда үлкен дау болды. Ал дүрбелеңнің негізгі себебі Сортөбе ауылында он шақты дүнген жігітінің жасы 80-ге таяған қазақ қариясын қос ұлымен қоса сабағаны болды. Ертесіне сол сортөбелік тұрғындардың облыс орталығынан жедел жеткен полицейлерге бағынбай, тіпті заң өкілдеріне күш көрсетіп, балағаттап, басынғандары жағдайды одан әрі ушықтырды.

21 Маусым, 2025

Зейнеткерлік бейнеттен құтқара ма?

Зейнеткерлікке шықты. Қызмет­тес­тері, басшылық иығына шапан жа­уып, бір сөлкебайды кеудесіне тағып шығарып салды. Талап солай. Қайтесің енді? Зейнетақы мардымсыз. Отбасы бірер айда-ақ қаражат жетімсіздігін сезінді. Нәпақа табар жұмыс іздеді. Тапты. Жалақысы – қанағат. Сонымен, жалпы айлық кірісі – зейнетақысы мен қазіргі айлық-шайлығын қоса есептесе, бұрынғы еңбекақысына жетіп жығылады...

20 Маусым, 2025

Сенім һәм ұрпақ тәрбиесі

Сенім. Осы ұғымның соншалықты маңызды екеніне мән бермейміз. Сондықтан қоғамда, өзара қарым-қатынаста, мемлекеттік шаруаларда жақсы жетістіктерге жету, адамгершілік құндылықтарды жоғары шығару бағытындағы істерімізді жүргізуде ақсап жатамыз. Егер өз ортаңда, қоғамда сенім басты құндылық ретінде орнықса бар игілік сонда ғана орнайды.

06 Маусым, 2025

Туға құрмет – басты парыз

«China Daily» газетінде жарық көрген «Неліктен біз барлық мемлекеттік рәмізді құрметтеуіміз керек?» (Why we must respect all national symbols?) деген мақаланың авторы Пол Суртис мемлекеттік рәміздерге құрмет көрсетпеу үлкен қорлық екенін айтады. Әлемнің әрбір елі өзінің де, өзгенің де елдік нышандарына ілтипат біл­діріп жүруі керек. Өйткені бұл – заң­мен бекітілген, құрметтеуге лайық бел­гілер.

04 Маусым, 2025

Дамыған және дамушы елдің арасы...

Әдетте қателік жасап, шалыс басқан адамды жас қой немесе тәжірибесі аз, әлі оңы мен солын танымады деп, тағы басқа «дәлелдер» айтып ақтап алуға тырысамыз. Ол адам бұдан сабақ алып, қайталамауға тырысады, болмаса керісінше, сол қате­­­сі­­мен өмір сүре береді. Бұдан бір адам ғана зардап шегеді. Ал адамның орнына біртұтас мемлекетті алсақ, шалыс бас­қан ісін тез арада жөнге келтірмесе, мил­лион­­да­ған тағдырға балта шабары сөзсіз. Осы орайда қателесетін көбіне-көп дамушы елдер ғана. Өйткені олар жаңа нәрсеге құмар келеді, қуыс кеудені әлі зерт­теліп, зер­делен­­беген дүниемен толтыруға асығып тұрады.

27 Мамыр, 2025

Тойымсыздық синдромы

Кейінгі уақытта ғалымдарды әлеумет­тік қолдау күшейіп келеді. Соның бір дәлелі болар, біраз зерттеуші ешқандай пайызсыз, ипотекасыз, алғашқы жарнасыз, теп-тегін пәтер алды. Хабарлардан медицина, медиа, әскери, басқа да сала мамандарының да түрлі тиімді бағдар­ламамен үйлі болып жатқанын естиміз. Қуанамыз, әрине, бірақ соны кімдер алып жатыр? Үміткерді таңдау тәртібі мен беру талабы нағыз иесін табуға ықпал ете ме?

15 Мамыр, 2025