Қоғамдық пікір – халық үні

Мемлекеттегі әлеуметтік-саяси үде­ріс­тердің қалыптасуында қоғамдық пі­кір­дің алатын орны зор. Ол өз бойына дәс­түрлер мен өмірлік тәжірибені сіңірген әлеу­меттік құбылыстардың қатарына жата­тындықтан, қоғамдық санаға да ық­пал ете алады. Бұл институттың саяси процестерді заңдастырудағы маңызы да үлкен.

02 Ақпан, 2021

Тоқығаннан оқығандар кем бе?

Атам қазақ: « Сөз қадірін білмеген – өз қадірін білмейді» деп, сөз киесін қызыл-жасыл бөз бағасынан жоғары қойған. «Аларым кетсе кетсін, айтарым кетпесін» деп, «Жүректің сөзін сөйле, тіл» (Абай) деген. Осы жүрек сөзін сөйлегенде, аталы сөзден аттап, атасыз сөзді жақтағандар неге азаймайды? Әлде бөздің құдіреті жүріп тұрғанда, сөз неге керек дей ме екен?

29 Қаңтар, 2021

Бала дамуына бап керек

Бала – біздің болашағымыз. Бола­ша­ғымыз жарқын болуы үшін бал­дыр­ған­дар­дың бақытты балалық шағын қам­та­масыз ету маңызды. Бүгінде баланың алаңсыз білім алуына, дүниетанымын, қарым-қабі­летін дамытуға жағдай жасау және қо­лай­лы қоршаған орта қа­лыптастыру бола­шақ­­қа салынған тиімді инвестиция ретінде ба­ға­ланады. Өкінішке қарай, бұл игіліктен балдырғандардың көбі құр қалып жатады.

28 Қаңтар, 2021

Тар жерде тығылысып... Той-томалақты үйде өткізуге көштік пе?

Былтырғы жазда коронавирус панде­мия­сының асқынып, алқымнан алып тұрған шағында туған ауылымдағы ағайын­дардың ахуалын білмек болып, сон­да­ғы туыстармен хабарластым. «Аллаға шүкір, ауылымызға індет жеткен жоқ. Тіпті біз­бен көрші тұратын бір қарындасың кеше ғана Қарағандыға тойға барып келді...» деп қарап тұр бауырым. «Бүкіл ел бойынша тө­тенше жағдай жарияланған қазіргі уақытта ол 700 шақырымдай жердегі қалаға бару үшін жолдағы бірнеше блок-бекеттен қалай өтіп жүр?» деген сұрағыма «Оны енді өзің білесің ғой...» деп жалтарып, көршісінің құпиясын ашпауға тырысты...

27 Қаңтар, 2021

Панголин зауалы

Бұл жолы тағы бірнеше браконьер ұсталды. Қазақстанда емес, сонау алыс­та­ғы Африкада. Қара құрлықтағы оқиғаның бізге қандай қатысы бар деп ойлауы­ңыз мүмкін. Бірақ жер шарының бас­қа бөлігіндегі жағдай біздің елге де әсер ете­ді екен.

26 Қаңтар, 2021

Өңірді көрмеген – өмірді көрмеген

Ертеректе мемлекет қамқорлығын қажет ететін, табысы мардымсыз отбасыларды анықтау өлшемшарттарын айқындау кезін­де ауылдағы ағайынның қорасындағы та­уығын ғана емес, оның жыл ішінде табатын жұмыртқасына дейін санауды ұсынып, жұртқа күлкі болған шенеунік бар. Сөйтіп, ол «асфальтта өсіп», өмір бойы қалада қызмет еткендігінен, жергілікті жердегі жағдайды білмейтіндігін байқатып алған.

25 Қаңтар, 2021

Закирьяновтың «зообағы»

Ілкіде интернеттен араб елдерінде ауқат­­ты қожайындардың кейбір жабайы аң-құс­тарды асырап, дұрысы ермек қы­лып отыр­ғанын көріп таңғалатын едік. Гепард, гиена, арыстан сияқты түз тағы­ларын кең сарай­ларында ұстап, қым­бат көліктеріне отыр­ғызып алатын мұсыл­ман елдерінің байшы­кештеріне таңда­йы­мызды қағатынбыз да қоя­тын­быз. Кейі­ні­рек елімізде де қас­қыр, тауыс сияқ­ты аң-құс­тарды коттедж­дерінде ұстап отыр­ған аза­маттар туралы ести бас­та­дық. Әл­бет­те, әуелі тордағы түз та­ғы­сына жа­ны­ңыз аши­ды. Әйтсе де ен дала ерке­сінің еркін­дігін шектегендердің қасында шектен тыс аң­шы­лыққа бой алдырғандар қауіпті ме, қалай?!.

22 Қаңтар, 2021

Сынның пайдасы мен зияны

Тілді қарым-қатынас құралы деп қана емес, ішкі мәдениетің мен рухани бейнеңнің, тәлім-тәрбиең мен дүниетанымыңның айнасы деп бағалауға аса мән бере қоймауы­мыздан кейде опық жеп қалып жататынымыз бар. Германияда тұратын Айнұр Асқар­қызы есімді қызымыз өзінің желідегі парақшасында: «Өзінің мінін көрмей, өзгеден мін іздеу әдетке айналып бара ма, қалай өзі. Біз қытайлар секілді көп xалық емеспіз. Кең-байтақ жеріміз болғанымен, сол кең жердің әр тұсында тарыдай ша­шыл­ған аз ғана xалықпыз... Сонда да бір-бірі­мізге ауыр сөз айтып, жазықсыз айыптап, себепсіз кінәлап, жанталасып жатамыз. Соншама неге ішіміз толып кеткен? ...Бір-бірі­мізге мейірімді болайықшы!» деп ой тас­тапты.

21 Қаңтар, 2021

Екі ауыз сөзді ежіктеп...

Өткен аптада VII шақырылымдағы Парламенттің алғашқы жалпы отырысында депутаттар халық алдында ант қабылдағаны мәлім. Бір сағаттан аса уақытқа созылған бұл рәсімнің «қызық-шыжығы» жетерлік.

20 Қаңтар, 2021

Сұңғылалық сыры

Қазақта «сұңғыла» деген сөз бар. Бұл атау нені білдіреді дегенге тоқталсақ, 2013 жылы жарық көрген Қазақ тілінің үлкен түсіндірме сөздігінде: сұңғыла деп – зерек, зерделі, тез байқағыш, аңғарымпаз адамды айтады депті. Бұл пайым дұрыс әрине. Өйткені қазақ баласы басқа жұрттан осы сұңғылалық қа­сиетімен ерекшеленіп тұрады. Өзбек хал­қы­ның бірінші президенті марқұм Ислам Кәримов «қазақтан жолдасың болса, жол­дан адаспайсың» дегенді көп айтатыны сия­қ­ты, күллі әлем қауымдастығы Нұрсұлтан Әбішұлын бір ауыздан «сұңғыла саясаткер» деп мойындағаны тегін емес.

19 Қаңтар, 2021

Бап пен бақ

Бәсекеде ұтылсақ, көбіне оның себе­бін баптың келмегенінен емес, бақ­тың шаппағанынан іздеп жатамыз. Өзі­мізді «сәт­тілік серік болмады» деп жұбат­қан­си­мыз. Шын мәнінде, негізгі мәселе бақта емес, бапта екенін біле тұра, оны мо­йын­да­ғы­мыз келмейді.

15 Қаңтар, 2021

Қаламгер һәм баспана жыры

Ақын жігіт аңыратып өлең оқып отыр: «...Жүрген шығар бақыт мені таба алмай, Мекенжайым болмаған соң тұрақты». Қазақ поэзиясында өлмейтін екі тақы­рып болса, оның біреуі махаббат, екіншісі баспана жыры шығар деп әзілдедік оған. Кейін кең сарайдай үйге кірді ол ақын, бірақ өлеңдеріне қарасақ, бақытты әлі іздеп жүрген сияқты.

14 Қаңтар, 2021

Күлмейтін адамдар

Ойпырым-ой, ата-бабаларымыздың түсіне де кірмеген аста-төк бір керемет той болып жатыр. Дәулетті әулеттің дас­тарқанында не жоқ?! Бабымен піс­кен балық, қуырылған тауық, сый­ма­ған­дықтан табақтың сыртына шынжырдай асылған қазы-қарта, талантты қыл­қалам шеберлері салған натюрморттай жемістердің түр-түрі. Тіске басардың бәрі – аспаздық өнердің шыңы сынды. Мейрам­ха­на да сәні келіскен салтанатты, құдды патша сарайы ма дерсің!

13 Қаңтар, 2021

Тәуелсіздіктің тірегі

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев еліміздің бас басылымы «Еге­мен­де» жарық көрген «Тәуелсіздік бәрі­нен қымбат» атты мақаласын: «Тәуел­сіз ел болу оны жариялаумен немесе мем­лекеттің іргетасын қалаумен шек­тел­мейді. Тәуелсіздік үшін нағыз күрес күнде­лікті еңбекпен, үздіксіз әрі дәйекті елдік саясатпен мәңгі жалғасады. Біз қуатты тәуелсіз мемлекетімізбен ғана ұлт ретінде жер бетінде сақталамыз. Осы айнымас ақиқатты берік ұстануымыз қажет. «Тәуелсіздік бәрінен қымбат!» деген бір ауыз сөз мәңгі ұранымыз болуға тиіс» деп аяқ­тапты.

07 Қаңтар, 2021

Төртінші онжылдықтың тұжырымдамасы

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың ел газеті «Егеменде» жарық көрген «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» атты бағдарламалық мақаласы еліміздің жүріп өткен отыз жыл ішіндегі жеткен жетістіктері ғана емес, жарқын болашағы туралы байсалды талдау жасауымен де қоғамдық санаға сілкініс жасап, ұлтқа бағдар беретін тұжырымдамалық сипатымен оқырманға ой салды. Сондықтан бұл құнды құжатты бүгінгі белесімізді бағамдаған, болашағымызға бағдар берген, қоғам құндылықтарын таным мен талғам таразысынан толғаған, ұлтты ұраншылдыққа емес, ұстамдылыққа үндеген ұлағатты мақала деуге негіз бар.

06 Қаңтар, 2021

Жақыныңнан алшақ жүр

Әлемді індет жайлағалы тығылып той жасағандар мен көпшілік жиып ас бергендерді естігенде қынжылып, «20 миллионға жетпейтін алақандай халқымыздың түрі мынау, ал 80-100 миллион, тіпті халқы одан да асатын елдердің жұрты дәл біздегідей қалыпта өздерін ұстаса не болады?» деп ойлайтынбыз.

05 Қаңтар, 2021

Жақсы бастама жалғасуымен бағалы

Биыл елімізде «Волонтер жылы» болып жарияланғаны белгілі. Осындай кезеңде пандемияның қатар келуі еліміздегі еріктілердің сын сағаты болды десек артық айтқандық емес. Бүкіл әлем бетперде киіп, үйге тығылып отырғанда еліміздің түкпір-түкпірінде волонтерлер тұрмысы төмен, мүмкіндігі жоқ отбасыларға азық-түлік жеткізіп беруге, ауыр сынақты жеңілдетуге жәрдемдесті.

29 Желтоқсан, 2020

Тілектестің тілі ортақ

Еліміз тәуелсіздікке қол жеткізген отыз жылға жуық уақыт ішінде бір ауыз қазақша үй­ренуге жарамаған кей отан­дастың жан-бей­несіне үңілгенде, сонау бір жылдары Жапонияда өткен Қазақстан мәде­ниеті мен өнері күндері жобасы жадымызда еріксіз қайта жаңғырады.

29 Желтоқсан, 2020

Бейбіт күннің қадірі

Әйгілі француз ойшылы Жан-Жак Руссо «Мықты мемлекеттің кепілі – өз азамат­тары­ның тыныштығын қамтамасыз ете алуын­да» деген екен. Осыған үндес сөзді Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев та «Мемле­кет­те бейбітшілік пен тыныштық сақталған жағ­дайда ғана дамудың даң­ғыл жолы ашы­лады» деп үнемі айтумен келеді. Сол сияқ­ты қазақтың үлкен ақы­ны Мұқағали Мақатаев «Ұқсайды бар тыныштық жер бетінде, Ұйқыдағы сәби­дің келбетіне...» десе, тәуелсіздік төлі, жас жыршы Мирас Қадырмұрат бауырымыз: «Аллаға мәлім, ризықтан бұрын тыныш­тық, Ризықтан бұрын тыныш таңдардың мұңы ыстық, Атадан қалған ат басты алып алтын­нан, Бағалы елге тыныштық деген күміс құт» деп жырлапты.

25 Желтоқсан, 2020

Табиғатта түйсік бар

Бала кезде әжемнен естіген аңыз, ерте­гілердің әсері ме екен, кейде адамзат мекен етіп отырған жұмыр жерді алып қара өгіз бей­несінде елестетемін. Кәдімгі жаны бар, сезі­мі мен түйсігі бар қара өгіз.

24 Желтоқсан, 2020