Менің үнімді естіді...

Жақында ғана HBO телеарнасында «Чернобыль» деп аталатын мини сериал аяқталғаны бар. Осыдан 33 жыл бұрын әлем жұртын алаңдатқан ядролық апат жайлы туынды еді. Рас, көрмегендер үшін сериалдың мазмұнын айтқанымыз спойлер болатын шығар, бірақ сол туындыда екі кейіпкердің өзара диалогы бар. Екеуі де өмірде болған тұлғалар. Біреуі КСРО Министрлер кеңесі төрағасының орынбасары Борис Щербина болса, екіншісі академик Валерий Легасов еді. Сериалда осы екі тұлғаның сот үзілісі кезіндегі бір-екі ауыз сұхбаты беріледі. Сол диалогта академик В.Легасов апат салдарын жоюға қатысатын өзге де ғалымдар табылатынын, бірақ бұл жұмысты ұйымдастыруда Б.Щербинаның беделі мен рөлі зор болғанын айтатыны бар. Сөз соңында «менің үнімді естіді, бірақ сені тыңдады» дейді. Түсіне білгенге адам үнін есту мен сол үн арқылы жеткен тілекке, кеңеске құлақ түру, тыңдау әрі оны жүзеге асыру екі бөлек дүние.

19 Маусым, 2019

Әйел құқығын саясиландыру салдары

Бүкіл жаратылысқа қарсы шы­ғып, адам­заттық құндылықтарды материал­дық құндылықтарға жығып берген кезде, тәңірдің таңдауы ғана емес, табиғаттың да тепе-теңдігі теңселеді.

19 Маусым, 2019

Бір үзім нан

Бір үзім нан үзіліп бара жатқан өмір отын өшірмей, сақтап қалады. Бір үзім нан үшін пенде қиянатқа да баруы мүмкін. Бір үзім нан үшін бір кездері адамдар жан алып, жан беріп, сергелдеңге түскен.

18 Маусым, 2019

Бүлдіру оңай, бүтіндеу қиын

Бүлік немесе ел ішінде болатын берекесіздіктен сақтану жайлы қасиетті Құран мен пайғамбарымыздың (с.ғ.с) сүннетінде нақты нұсқаулар бар. Жалпы адам баласы барда қандай да бір бүліктің болмай қалуы мүмкін емес. Бүліктің пайда болатыны жайлы пайғамбарымыз (с.ғ.с) хадистерінде айтып кеткен. Сондықтан да болуы мүмкін бүліктен сақтану, оған әзір болу пайғамбарымыздың (с.ғ.с) сүннетінен болып табылады. Ол үшін алдымен – білім, ақыл, хикмет (даналық), дұрыс амал, сабыр, ыждағат керек.

14 Маусым, 2019

Бардың бағасын білейік

Қоғамда бүлік шығарып, іріткі салу, халықты арандату өте ауыр күнә екені, оның бұзақылық болып саналатыны бел­­гілі. Бұл жөнінде Ислам діні жайындағы кітап­тар мен діни уағыздарда аз айтылып жүрген жоқ. Тіпті осы тұрғыда Алла таға­ладан түскен қасиетті Құран Кәрімде: «Бұ­зақылық кісі өлтіруден қиын» (Бақара сүресінің 191-аяты) деп нақты жазылған.

13 Маусым, 2019

Қызыл, қызыл, қызыл сөз...

Қазақтың болмысын, жақсылығы мен кемшілігін жақсы білген, соған жаны күйзелген адамдардың бірі Герағаң, марқұм Герольд Бельгер сияқты. Сол «Бір білсе Бельгер біледі» деген қанатты сөздің кейіпкері «Қазақ дәптері» деген кітабында былай дейді: «Қазақтың сөз түрлері көп. Ол жағынан ешбір ел, ешбір ұлт таласа алмайды».

12 Маусым, 2019

Ыңғайсыз сұрақтар

Жуырда еліміздің гинеколог-репродуктолог мамандары жасанды жолмен ұрықтандыруға жүгінетін жұптар саны артуда деген ақпарат таратты. Орта есеппен Қазақстанда жыл сайын шамамен 20 мың ерлі-зайыпты баласыз болып келеді.

11 Маусым, 2019

Тілдер соғысы

Қазір жер бетінде әрбір тіл өзінің билігін арттырып, ықпал аумағын кеңейту үшін қиян-кескі соғыс жүргізіп жатыр. Бұл соғыста жеңген тіл – қуаттанып, әскері көбейеді, иелік аумағы ұлғаяды, көкжиегі кеңейеді. Жеңілген тіл күндердің күнінде жерленеді.

10 Маусым, 2019

Ақ пен қара

Абай баласы Әбдірахманды тоғыз жасынан бастап Семейге орыс мектебіне оқуға бергені белгілі. Қыс оқып, жаз демалысқа үйге келгенінде дана әке ұлы­­ның оқуды жақсы оқығанын, ойы толыса бастағанын байқайды.

07 Маусым, 2019

Ұлт ұяты

Ұлтты сақтайтын – ұлы қасиеттері. Ұлы қасиетінен жаңылып жаза басқан ұлт ұтылады. Ұтылу өз алдына жұтылып, ұрпақ алдында ұятқа қалады. Салғырттығынан сабақ алып, ес жиған жұрттар бар. Кер заманда өз ұлтына шекесінен қарап, шіреніп күн кешкендер, кейінгі буынның алдында жасып, жасқанып шерменде болары сөзсіз.

06 Маусым, 2019

Бабалардың һәм балалардың арманы не?

«...Арманымның бәрін жазар болсам, дәптерге сыймас еді!.. Оған ешкім сене де қоймас. Сенсе, тек Рахманов ағай ғана сенер...» Бұл «Менің атым Қожадағы» бас кейіпкердің монологы екенін бірден таныған боларсыз. Қожа ұстазы Рахманов ағайдың сабағында «Менің арманым» деген тақырыпта шығарма жазып отырып, арман-қиялына ерік беріп, қоңырау соғылғанын байқамай қалушы еді ғой.

05 Маусым, 2019

Халық әндеріне «ремейк» керек

«Ремейк» дегеніміз – әлемдік мәдениетте кеңінен қолданысқа ене бастаған тың термин. Кез келген шығарманы бастапқы күйінде айна-қатесіз қайталап орындау емес, оны жаңаша түрлентіп, жаңғыртып, заманауи нұсқада ұсыну деген мағынаны білдіреді.

04 Маусым, 2019

Сарқыт салтымыз ба?

Халық арасына тараған кейбір әңгіме­лерге қарағанда еліміздің бас санитарлық дәрі­гері Ж.Бекшиннің «қонаққа барған жерден сарқыт алмаңыздар, жұқпалы ауру­лар тарауы мүмкін» деген ескертуі біз­­дің біраз ағайынға ұнамай қалғанға ұқ­­сайды. Егер ХХІ ғасырда полиэтилен қал­таға салып бір үйден екінші үйге ет, конфет-печенье тасып жүремін дейтіндер болса өз еріктері, оларға қой дейін деп жат­қан біз жоқ, қой дегенімізбен сөз тың­дайтын тағы олар жоқ. Сондықтан біздің айтпағымыз басқа.

03 Маусым, 2019

Сән-салтанат һәм саналы ұрпақ

Бір жыл да өте шықты. Соңғы қоңырау соғылып, миллиондаған оқушы алған білімдерін түйіндеп жатыр. Мектеп табалдырығын өткен күзде аттаған балапан балғын ұрпақ екінші сыныпқа өтіп, өзі де, ата-анасы да ерекше бір сезім құшағында жүрсе, өмір сапарына қанат қаққан түлектердің де қуанышы мен көңіл толқыны кімді де болса толғандыратыны сөзсіз. Бұл ұрпақтар сабақтастығының үзілмей келе жатқан алтын арқауы десек жарасады.

31 Мамыр, 2019

Бұл – ұсақ-түйек нәрсе емес

Біз – әжептәуір білімді, кемінде он жыл мектепте оқыған халқы бар мем­ле­кетпіз. Өз халқымыздың ғасырлар бойы қалыптастырған мәдениетінің озық үлгі­ле­рін еуропалық мәдениеттің жақсы тәжіри­бе­леріне үйлестіре алсақ, мәдениеті бізден жоғары халық болмас еді. Бірақ біз соған самарқаулық танытудамыз.

30 Мамыр, 2019

Мамандық ауыстыру: қорқыныш па, мүмкіндік пе?

Мектеп бітіріп шыққан мыңдаған тү­лектің алдында сан тарам жол, бір ғана мамандық таңдауы тұр. Кім болады? Же­тіс­тіктерге жеткен, ішкі тегершігі мық­ты­лардың өзі айналып өте алмайтын сан қилы рухани дағдарыстар туғанда таң­­даған мамандығы тастап кетпей, ақы­ры­на дейін азық болуға жарай ма? Ең үл­кен сұ­рақ – осы.

29 Мамыр, 2019

Шантрапалар шеруі

Қытайдан табылған қырық тармақты көне папирустардың бірінде «кім көрінген кітап жазғысы келеді» деген дерек хатта­лып қалыпты. Соған қарағанда, адам­дар­дың ақ қағаз бен қара қаламға әуес­ті­гі әлімсақтан бергі үйреншікті үрдіс тәрізді. Бүгінде бұл «ауру» тіпті асқынды. Жалық­пағанның бәрі жазарман. Ет пен терінің арасындағы ептеген желік буы­мен көркемдігі сын көтермейтін быттыбай-шыттыбайларын бастыратын пысықай­лар көбейді. Өкінішке қарай, кең-байтақ рухани кеңістігіміз тонналаған керексіз дүниелер топанына толып кетті. Бірақ бұған тосқауыл қоя алмаймыз. Өйткені «өлеңге әркімнің-ақ бар таласы». Оның үстіне кез келген баспа «ақысын төлесең, боқы­сын шығарады». Сөйтіп әдебиет – ардың емес, бардың ісі болып тұр.

28 Мамыр, 2019

Тәрбие оңалмай, білім оңалмайды

Негізінде бала тәрбиені отбасынан, ал бі­лімді мектептен алуы керек. Қазіргі заманның бір ерек­шелігі, отбасылар жағдайында әркел­кі­лік сезіледі. Біреу кедей, біреу бай, енді бі­реулер орташа тұрмыста.

27 Мамыр, 2019

Телегей-теңіз телехикая

Телеэкраннан баяғыда күн құрғатпай тек түріктің, корейдің, Бразилия мен Аме­­риканың сериалдары көрсетіліп жататын. Мәселен, Бразилияның «Изаура күң», Мексиканың «Байлар да жылайды», «Қарапайым Мария», Американың «Санта-Барбара» сериалдары мыңдаған көрер­меннің жүрегін қалай жаулап алғаны ұмытыла қойған жоқ. Ал отбасылық құн­дылықтар мен тарихқа негізделген түрік теле­хикаяларының отандық телеарналар бойынша рейтингі әлі күнге жоғары тұр­ғаны тағы рас.

24 Мамыр, 2019

Жан азығы

Таңертеңгілік жұмысқа барайын деп жиналып жатқанымда күтпеген жерден есік қоңырауы сыңғыр ете қалды. Кім екен деген екіұшты оймен «глазоктан» сығалай қойып едім, мәссаған, ауылдан немере ағам келіп тұр...

23 Мамыр, 2019