Фото: Ашық дереккөзден
Бір мезгілде инфляцияға қарсы саясат шеңберінде тарифтерді ұстап тұру туралы мәлімделді. Мұндай қайшылық осы бастамалардың ашықтығы мен тиімділігіне қатысты маңызды сұрақтар тудырып отыр.
«Өйткені олардың негізгі табысы реттелетін тарифтегі пайда есебінен емес, аффилиирленген компаниялар арқылы тұрақты «күрделі жөндеу» есебінен қалыптасады.
Осылайша, табиғи монополиялар субъектілері инфрақұрылымның тозуының жоғары деңгейін сақтауға тырысады, өйткені ауқымды жаңарту жиі жөндеу қажеттілігін азайтады және олардың кірістерін азайтады.
2017 жылы реттелмейтін қызметке тыйым салуды алып тастау қызметтерді ұсақтауға (қысу, пломбалау, қосу және т.б.) және бағаны негізсіз көтеру құралына айналған осындай жұмыстардың 750-ден астам түрін құруға әкелді», деді Е. Бейсенбаев.
Мәселен, Астанада жылумен жабдықтау жүйелерін сығымдау құны 2019 жылдан 2023 жылға дейін 100%-ға өсті (метріне 481 теңгеден 1 033 теңгеге дейін). Қызылордада электр қуатына қосылу бағасы 52%-ға өсті. Көкшетауда сумен жабдықтауға қосылу құны 68%-ға өскен. Мұндай қызметтер бағасының жыл сайынғы орташа өсуі ел бойынша 50%-ға жетеді, бұл инфляцияның жалпы деңгейінен едәуір асып түскен.
«Мемлекет басшысының «тұтынушыларды монополистермен бір-бірден қалдырмау» тапсырмасына қарамастан, біз Табиғи монополияларды реттеу комитеті тарапынан протекционизмді байқап отырмыз. Осы саладағы кез-келген тәртіп бастамаларын бұғаттау монополиялардың мүдделерін қолдау туралы негізделген болжам тудырады.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде, Мәжіліспен бірлесіп, тұтынушыларды қорғау және инвестициялардың ашықтығын қамтамасыз ету үшін табиғи монополиялар субъектілері қызметінің өзге де (реттелмейтін) түрлеріне бақылау мен реттеуді заң жүзінде енгізуді пысықтау қажет», деді ол.
