Цифрландыру өмірді жеңілдеткенімен, сонымен қатар киберқауіптерге осалдықты арттыра түседі.
Қазіргі заманда жеке ақпарат – жаңа «валюта». Электрондық пошта, телефон нөмірі, банк картасының деректері, сатып алу тарихы және тіпті интернеттегі әдеттер компаниялар мен кейде алаяқтардың нысанына айналады. Мұндай мәліметтердің бақылаудан шығуы қаржылық шығынға, жеке тұлғаның ұрлануына немесе тіпті бопсалауға әкелуі мүмкін.
Жиі кездесетін қателіктердің бірі – әртүрлі сайттарда бірдей немесе қарапайым парольдерді қолдану. Сенімді пароль кемінде 12 таңбадан тұрып, бас және кіші әріптерді, сандар мен арнайы белгілерді қамтуы тиіс. Сонымен қатар екі факторлы аутентификацияны (2FA) қосқан жөн – бұл пароль бұзылған жағдайда да қосымша қорғаныс қабатын қамтамасыз етеді.
Фишинг – деректерді ұрлаудың ең кең тараған тәсілдерінің бірі. Қаскүнемдер ресми сервистерді еліктіріп, жалған сайттар мен хаттар жасайды. Сондықтан жеке деректеріңізді енгізбес бұрын сайттың мекенжайы нақты ресми адреске сәйкес келетініне және байланыс қорғалғанына көз жеткізіңіз.
Артық ақпаратпен бөлісудің қажеті жоқ. Тіркеу кезінде тек қажетті мәліметтерді ғана енгізіңіз. Әлеуметтік желілердегі құпиялылық баптауларын да қарап шығу маңызды – сіздің жазбаларыңызды, телефон нөміріңізді немесе мекенжайыңызды кім көре алатынын шектеңіз.
Бағдарламалық жасақтаманы жүйелі түрде жаңартып отыру – қауіпсіздікті қамтамасыз етудің тағы бір маңызды тетігі. Жаңартулар тек жаңа функциялар ғана емес, сонымен қатар хакерлер пайдалануы мүмкін осал тұстарды жояды. Операциялық жүйені, браузерлерді және антивирус бағдарламаларын уақытылы жаңартып отыру қажет.
Кафе немесе әуежай сияқты қоғамдық жерлердегі ашық Wi-Fi желілеріне қосылу да қауіпті. Мұндай байланыстар жиі қорғалмағандықтан, деректерді үшінші тұлғалар оңай ұстап қалуы мүмкін. Сондықтан VPN қызметін пайдалану немесе мұндай желілер арқылы жеке мәліметтерді енгізуден аулақ болған дұрыс.
Деректердің резервтік көшірмесін сақтау – ақпаратты вирустық шабуылдар немесе құрылғы істен шыққан жағдайда жоғалтпауға мүмкіндік береді. Ол үшін сыртқы тасымалдаушыларды немесе сенімді бұлттық сервистерді қолдануға болады.
Толық цифрландыру дәуірінде қауіпсіздік деңгейі тек технологияға емес, пайдаланушының өз мінез-құлқына да байланысты. Цифрлық мәдениет неғұрлым жоғары болса, киберқылмыстың қаупі соғұрлым төмен болады.
Жеке деректерді қорғау – бір реттік әрекет емес, тұрақты процесс. Қарапайым қауіпсіздік ережелерін сақтау, мұқияттылық және саналы цифрлық әдеттер сіздің деректеріңізді және онлайн кеңістіктегі сенімділігіңізді қамтамасыз етеді.
