Соңғы жылдары жеке тұтынушылар өз үйлері мен бизнес нысандарын күн энергиясымен толық қамтамасыз етіп, артығын электр желісіне кері сатып, табыс табатын нетто-генерация моделі кең тарала бастады. Бұрын энергожүйеде үлесі аз болған бұл бағыт бүгінде жаңа энергетикалық инфрақұрылымның маңызды құрамдасына айналып келеді.
Таратылған энергетика — жүйені жаңғыртудың жаңа кезеңі
Сарапшылардың айтуынша, еліміздің болашақ энергожүйесі ірі стансаларға ғана емес, мыңдаған шағын генерация көздеріне сүйенетін таратылған модельге көшіп келеді. Бұл:
-
жүктеменің жазғы шың кезеңінде төмендеуіне,
-
желілердің тұрақтылығының артуына,
-
электр сапасының жақсаруына,
-
энергия балансын икемді етуге жол ашады.
Оңтүстіктегі серпін: нақты деректер
«Қазақстандық коммуналдық жүйелері» тобының және Түркістан облысы мен Шымкентке қызмет көрсететін «Оңтүстік Жарық Транзит» компаниясының дерегі 2025 жылы аймақта құрылымдық өзгеріс болғанын көрсетеді.
Микрогенерацияның негізгі көрсеткіштері:
-
нетто-тұтынушылар саны: 22-ден 78-ге дейін өсіп, 3,5 еседен астам нәтижеге жетті;
-
орнатылған қуат: 2750 кВт → 7602 кВт;
-
желілерге берілген энергия: 2025 жылдың он айында 3,5 млн кВт·сағ,
(2024 жылы — 910 727 кВт·сағ).
Экономикалық тиімділік және энергия қауіпсіздігі
Күн электр стансалары аймақтың энергия қауіпсіздігін нығайтып, пиктік сағаттағы жүктемені төмендетеді.
Қаржы нәтижесі де оң:
-
«Оңтүстік Жарық Транзит» желісіне нетто-тұтынушыларға төленген сома 200 млн теңгеден асты;
-
оның 120 млн теңгесі — 2025 жылдың алғашқы он айында.
Бұл кәсіпкерлерге салынған инвестицияның жылдам өтелуіне, шығындардың азаюына және нысандардың энергия тиімділігін арттыруға мүмкіндік беріп отыр.
2026 жылға болжам
Қазіргі өсім қарқыны сақталса, келесі жылы:
-
нетто-тұтынушылар саны 100-ден асады,
-
күн стансаларының жалпы қуаты 10 МВт болады.
Бұл жылына 5 млн кВт·сағ-тан астам таза энергия өндіруге мүмкіндік береді.
