Экономика • Бүгін, 09:30

Шағын және орта бизнес қолдаудан кенде емес

0 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Елімізде шағын және орта бизнесті (ШОБ) қолдау экономикалық саясаттың негізгі бағытының бірі болып қалыптасты. Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз конференциясында Ұлттық экономика вице-министрі Ерлан Сағынаев кеңінен ­баяндады. Оның айтуынша, кейінгі жылдары ШОБ-тың даму қарқыны оң динамика көрсетіп, ел экономикасының құрылымында маңызды орынға ие бола бастаған.

Шағын және орта бизнес қолдаудан кенде емес

Сурет: nipkef.ru

Ресми деректерге сү­йенсек, биылғы жыл­­дың алғашқы жарты­жылдығында ШОБ-тың ішкі жалпы өнімдегі үлесі 39,8%-ға жет­кен. Бұл өткен жылдың сәй­кес кезеңімен са­лыстырғанда 1,6%-дық тар­маққа артық. ШОБ үлесі жо­ғары өңірлер қатарына Астана (72,3%), Алматы (59,2%), Шымкент (57,6%) қалалары кіреді. Сондай-ақ Алматы, Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыс­тарында да бұл көрсеткіш айтарлықтай жоғары.

Оң көрсеткіштер жеке сек­­­тордағы белсенділік ар­тып, кә­сіп­керліктің эконо­ми­ка­лық үде­рістердегі орны ай­қын­дала түскенін көрсе­теді. Вице-ми­нистрдің пікірін­ше, кәсіпкерлік саласында жұ­­мыспен қамтыл­ғандар саны биылғы жылдың ІІ тоқ­санында 3,8%-ға өсіп, 4,4 млн адамды құрады. Бұл отан­дық экономиканың ең сер­пінді дамып келе жатқан сег­менттерінің бірі еңбек нарығында да маңызды рөл атқаратынын білдіреді.

Тағы бір айта кетерлігі, тір­келген ШОБ субъектілерінің 91,2%-ы жұмысын сәтті жал­ғас­тырып отыр. Бұл саладағы тұ­рақ­тылық пен өміршеңдіктің жо­ғары деңгейін көрсетеді.

Биылғы жылдың алғашқы жартысында ШОБ шығарған өнім көлемі 25%-ға артып, 42,7 трлн теңгеге жеткен. Ең белсенді өңірлер қатарында Астана, Алматы, Шымкент қала­лары мен Атырау, Қара­ғанды облыс­тары бар.

Өсім бес негізгі салада бай­қалып отыр. Сауда – 12,6 трлн теңге (29,6%), өнеркәсіп – 7,1 трлн теңге (16,7%), оның ішінде өңдеу өнеркәсібі – 5 трлн теңге (11,7%), құрылыс – 6,4 трлн теңге (15%), көлік және қоймалау – 3 трлн теңге (7%), ауыл шаруашылығы – 1,6 трлн теңге (3,8%). Саладағы тұрақты өсім кәсіпкерлік экожүйесі­нің біртіндеп күшейіп келе жатқанын, жеке капиталдың экономикалық белсенділігі арта түскенін айғақтайды.

Биыл Ұлттық экономика министрлігі Еуропалық қайта құру және даму банкі­мен (ЕҚДБ)бірге «Орта бизнес субъек­тілерінің инвестициялық тар­тым­дылығын арттыру» бағдар­ламасын іске асырып жатыр.

«Ұлттық экономика ми­нистр­лігі ЕҚДБ-мен бір­ле­сіп «Орта бизнес субъекті­лері­нің инвестициялық тар­тым­дылығын арттыру» бағ­дарламасы аясында кәсіпорын­дардың өндірісін 2-3 есеге арт­тыруға бағытталған нақ­ты жоспар әзірлеу жұмыс­та­рын жүргізіп жатыр. Кәсіп­­орындарға диагности­каны жү­зеге асыру мен кәсіп­орындарды дамытудың жеке жоспарларын дайындау жөнінде қол­дау көрсетіледі», деді вице-министр.

Орта бизнес көбіне өңдеу өнеркәсібінде шоғырланған. Бұл сала металл өңдеу, жеңіл өнер­кәсіп, құрылыс материалдары, машина жасау, химия өнеркәсібі сияқты бағыттарды қамтиды. Бүгінде көптеген кәсіпорын өздері­нің қолданыстағы өндірістік қуатын толық пайдаланбай отырғандықтан, өсім әлеуеті әлі де жоғары.

Келесі жылдан бастап жаңа Салық кодексі енгізіледі. Оның басты жаңалығы – шағын бизнес үшін жеңілдетілген декларация мен бөлшек салық режімі біріктіріледі, сондай-ақ кәсіпкерлерге арналған бірыңғай салық режімі пай­да болады. Бұл реформа бизнес жүргізу үдерісін оңай­латып, жүктемені азайтып, кәсіпкерлерге қолай­лы әрі түсінікті салықтық орта қалып­тастыруға бағытталған.

«Келесі жылдан бастап жаңа Салық кодексін енгізуге ерекше назар аударылды. Шағын бизнес үшін жеңілдетілген декларация мен бөлшек салық режімі біріктіріліп, шағын бизнеске арналған бірыңғай режім құрылады. Жылдық шекті табыс 600 мың АЕК-ке дейін немесе 2,4 млрд теңге кө­лемінде белгіленеді. Дегенмен жұмыс­керлер санына шек­теу қойыл­майды. Бұған қоса, егер жыл­дық табыс 24 000 АЕК-тен асқан жағдайда, ең­бек­­ақы қоры сомасына са­лық салына­тын та­бысты азайту қарасты­рылған. Өзін-өзі жұ­мыспен қам­тушыларға жаңа, жеңіл­де­тіл­ген салық режімі қа­рас­ты­рылған, бірың­ғай ең тө­­мен­гі төлем 4%», деді Е.Сағынаев.

Елімізде кәсіпкерлікті да­мытуға арналған реформалар кешенді түрде жалғасып ке­леді. ШОБ секторындағы өсім көр­сеткіштері оң динамиканы айқындап қана қоймай, ел экономикасында жеке бизнестің рөлі артып келе жатқанын көрсете­ді. Мемлекеттің орта бизнеске басымдық беруі, салық жүйе­сін жаңғыртуы мен халықара­лық қаржы институттарымен ынтымақтастығы – отандық бизнестің бәсе­кеге қабілеттілігін арт­тыруға бағытталған маңыз­ды қадамдар.

Елдегі бизнес-климатты жақ­сарту бағытында қолға алын­ған шаралар алдағы жылдары да кә­сіпкерліктің дамуына серпін беретіні сөзсіз.