Жақында Жапонияның жаңадан сайланған премьер-министрі Такаичи Санаэ жаңа үкімет жасақтады. Ол 21 қазанда өткен парламенттік дауыс беруде 237 дауыс жинап, ел үкіметін басқаруға мүмкіндік алды. Жаңа министрлер кабинетінде тегі ұйғыр саясаткер Арфия Эридің есімі ерекше аталады. Ол Жапония Сыртқы істер министрінің орынбасары болып бекітілді. Арфия Эри жеке әлеуметтік аккаунтында Такаичи Санае мен Сыртқы істер министрі Тошимицу Мотегимен жұмыс істегенін мақтан тұтатынын айтты.
«Біз Жапонияның дипломатиялық мүмкіндіктері мен халықаралық көшбасшылығын одан әрі нығайтуда белсене жұмыс істей береміз», деп жазды А.Эри.
Арфия Эри Жапонияның Фукуока префектурасының Китакюсю қаласында Шығыс Түркістаннан көшіп келген ұйғыр отбасында дүниеге келген. Ол 11 жасында Жапония азаматтығын алған. Эри АҚШ-тағы атақты Джорджтаун университетінің түлегі, 7 тілде еркін сөйлейді, БҰҰ мен Жапония банкінде жұмыс істеген. Қазір Либералдық-демократиялық партияның мүшесі ретінде ол – Парламенттің төменгі палатасында Чиба префектурасының 5-округінен сайланған өкіл. 36 жастағы Арфия Эри – жапон парламентінің ең жас мүшесі. 2023 жылы Time журналы оны «әлемдегі ең ықпалды 100 жас көшбасшының бірі», деп атады.
Ал ұлты жапон саясаткер Томио Окамура – қазір Чехия парламентінің спикері. Окамура Жапонияда дүниеге келген, анасы – чех, ал әкесі – жапон. Оны анасы алты жасында, ағалары Осама мен Хаятомен бірге Чехословакияға алып кетеді. Окамура кейінірек Жапонияға қайта оралады, алайда кинотеатрда попкорн сатушысы болып жұмыс істеген кезінде жергілікті тұрғындардың оған деген қарым-қатынасы оғаш көрініп, ол Прагаға қайта оралады. 1990 жылдары ол туризм және мейрамхана индустриясында жұмыс істейді. Одан соң Чехия телеарнасында реалити-шоу жүргізіп, біртіндеп саясатқа араласа бастады.
2012 жылы Окамура жергілікті сайлауда жеңіске жетіп, Сенатқа қабылданады. Осылайша, жапон текті жігіт бұрыннан қалыптасқан социал-демократиялық дәстүрі бар елдің спикері, елдегі үшінші лауазымды шенеунік деңгейіне көтерілді. Сенаттағы әріптестерімен қиғаш келетін тұсы да жазылып жүр.
Чех елінің саясатын жүргізуге атсалысып отырған отандасымызды да ерекше атап өтуге болады. Жәмила Алмасқызы Стехликова (Ордабаева) – қазақ ұлтынан шыққан чех саясаткері. 2007 жылдың 9 қаңтарынан 2009 жылдың 23 қаңтарына дейін ол Адам және азшылық құқықтары министрі және Чехия үкіметі жанындағы Адам құқықтары жөніндегі кеңестің төрағасы қызметтерін атқарды.
Ол И.Сеченов атындағы Бірінші Мәскеу мемлекеттік медицина университетінде білім алған. 1988 жылы Солтүстік Чехияның Хомутов қаласына қоныс аударғаннан кейін ол қоңыр көмір өндіру өнеркәсібінде қоршаған ортаны қорғау мен елді мекендерді сақтау мәселелерімен айналысып, аз ұлттардың жергілікті өкілдерінің, ең алдымен, судеттік немістердің, еврейлер мен сығандардың тағдыры туралы деректер жинаған. Ал 1998 жылы ол Хомутов қалалық кеңесінің депутаты болып сайланып, 2010 жылға дейін қалалық кеңесте үздіксіз қызмет етті, екі мәрте қалалық кеңестің депутаты болды. 1998 жылы Жасылдар партиясына қосылып, Устинад Лабем аймағындағы аймақтық ұйымның төрағасы, Жасылдар партиясы төрағасының орынбасары болып сайланды. 2007 жылдың қаңтарынан 2009 жылдың қаңтарына дейін Жәмила Стехликова Чехияның Адам және азшылық құқықтары министрі қызметін атқарды. Ол Чехиядағы өзге ұлттан шыққан алғашқы министр болды.
Стехликова министр болған кезінде сыған этносы азаматтарының әлеуметтік жағынан аз қамтылған адамдардың тұратын аумақтарындағы әлеуметтік интеграция жөніндегі агенттік құрған. Әділет министрлігімен бірлесе отырып, ол адамдарды аңдуға қарсы заң мен «Теңдік актісі» – кемсітушілікке қарсы заң жобасын әзірледі. Алайда оның кейбір заң жобалары қоғамдық қолдауға ие болмады. Ол 2009 жылы 23 қаңтарда үкіметті қайта құру кезінде отставкаға кетті.
Одан кейін Жәмила Стехликова Либералды Экология партиясына қосылып, 2014 жылдың 16 ақпанындағы құрылтай съезінде осы ұйымның басшылығына сайланды. Ол – Үкімет жанындағы Адам құқықтары жөніндегі ұлттық кеңестегі бір комитеттің мүшесі. 2021 жылы 24 маусымда өткен Либералды Экология партиясының съезінде ол партия төрағасы орнында қалды.
Әлемде ұлтына, тегіне қарамай азаматтардың саясат баспалдағынан көтерілуі қашанда оқып-тоқығанның озатынын дәлелдейді.
