Басқосуға мемлекеттік орган, ғылыми қауымдастық, халықаралық ұйымдардың өкілдері, медицина мамандары мен ғалымдар қатысты. Әр спикер өзінің бағытына қарай радиотолқындар мен заманауи телекоммуникациялық технологиялардың адам денсаулығына ықпалы туралы ғылыми деректерге, сараптамаларға, қолданыстағы санитарлық нормаларға сүйене отырып, ашық әрі түсінікті ақпарат беруге тырысты.
Бүгінде ұялы байланыс, интернет, 4G, 5G желілерінің дамуы өнеркәсіп, білім, қашықтан медициналық қызмет көрсету, «ақылды қала» жобалары сияқты көптеген салаға жаңа мүмкіндік ашып отыр. Бүгініміз бен ертеңімізді интернетсіз елестете алмайтын күнге жеттік. Жиын барысында Жасанды интеллект және цифрлық даму министрлігі Телекоммуникациялар комитетінің өкілдері цифрлық трансформацияның, азаматтар мен бизнеске қашықтан көрсетілетін қызметтердің артуы телекоммуникациялық инфрақұрылымға қосымша жүктеме түсіретінін атап өтті. Яғни уақыт өткен сайын қала, мейлі ауылдарда интернет тарататын базалық стансалар көбейеді. Комитет төрағасы Дамир Сейсембековтің айтуынша, базалық стансаларды көп салған сайын, керісінше, смартфонның сәулелену деңгейі азаяды.
«Базалық станса мен абоненттік құрылғы (смартфон) арасындағы қашықтық сәулелену деңгейіне тікелей әсер ететін фактор. Смартфон базалық стансадан алыстаған сайын өз қуатын арттыруға мәжбүр болады. Ал базалық стансалардың жиі орналасуы, керісінше, абоненттік құрылғылардың сәулелену деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді. Базалық стансаларды көбіне елді мекендерде, қаладағы ғимараттардың, тұрғын үйлердің үстіне орнатамыз. Осындай жұмыстарға қарап, радиотолқындар, электрмагнитті өріс адам денсаулығына кері әсер етеді деп күдіктенетіндер бар. Дамыған елдердің базалық стансаларға қатысты бекітілген нормаларына қарағанда біздегі нормалар 10 есе кем. Егер жылдам әрі сапалы мобильді интернетті пайдаланғымыз келсе, цифрлық жағынан дамыған ел болуды ұйғарсақ, онда базалық стансаларға бекітілген нормаларды шетелдегідей талапқа жеткізуіміз қажет», деді Д.Сейсембеков.
Astana IT University аға оқытушысы, ғылыми қызметкер Гүлсая Нұржаубаева да елдегі базалық стансалардың адам денсаулығына кері әсері болмайтынын алға тартады.
«Бізде стансалар халықаралық ұйымдардың белгілеген ережелеріне сай жұмыс істейді. Мемлекеттік органдар тарапынан қадағаланады. Дөңгелек үстелде өзге де әріптестер мұның денсаулыққа тікелей кері әсері жоқ екенін айтып отыр. Менің де ұстанымым осындай. Тақырыпты зерттеу барысында ұққаным, 4G-мен салыстырғанда 5G технологиясы өте тиімді. Әрі электрмагнитті өрістің қуаты 4G-мен салыстырғанда едәуір аз. Халықаралық ұйымдардың кейінгі зерттеулеріне сүйене отырып, қабылдаған өз ережелері бар. Соған сүйенсек, электрмагнитті толқынның шекті рұқсат етілген деңгейі 200 мкВт/см² дейін қауіпсіз болып есептеледі. Бұл нормаларды АҚШ-тан бастап, бүкіл Еуропа, Қытай, Корея, Жапония сынды озық елдер ұстанады. Алайда ТМД елдері, оның ішінде біздің елде бұрынғы кеңес өкіметі тұсында қабылданған нормалар сақтаулы. Дамыған елдерде норма 200-ден 1000 мкВт/см² дейін рұқсат етілсе, бізде 10 мкВт/см² дейін қалыпты саналады. Халықаралық ұйымдардың зерттеуіне зер салсақ, қазір адам денсаулығына тікелей әсер етіп жатқан антенналар жоқ», деді Г.Нұржаубаева.
Дөңгелек үстелде радиофобия мәселесі де қаузалды. Сарапшылардың пайымынша, мұндай құбылыс мобильді байланысты дамытуға белгілі бір деңгейде кедергі келтіріп отыр. GSM стандартындағы базалық стансалар тұрғын аймақтарда ұзақ жылдан орналасқанына, сол аралықта денсаулыққа байланысты жаппай теріс әсерлер тіркелмегеніне қарамастан, кейбір өңірде радиофобия салдарынан базалық стансаларды алып тастау жағдайлары әлі де кездеседі. Мұндай шешімдер аймақта байланыс сапасының төмендеуіне әкеледі. Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің өкілдері елімізде электрмагнитті сәулеленуге қатысты қатаң санитарлық нормалар қолданылатынын еске салды. Атап айтқанда, радиосигналдың рұқсат етілген шекті деңгейі
10 мкВт/см² болып белгіленген. Сонымен қатар Жасанды интеллект және цифрлық даму министрлігі мен Денсаулық сақтау министрлігі бірлесіп, ғылыми-медициналық зерттеулерге кешенді метаталдауды жүргізуді көздейтін жол картасын іске асырып келеді.
Дөңгелек үстел қорытындысында спикерлер елімізде базалық стансаларға қатысты қолданылатын нормалардың халықаралық стандарттарға сай келетінін атап өтті. Сондай-ақ қоғаммен ашық диалогті жалғастырып, түсіндіру жұмысын күшейтуді алға тартты.
