Сұхбат • 21 Ақпан, 2025
Асқар ЖҰМАДІЛДАЕВ, академик, Қазақстанның Еңбек ері: Ірі істер кішкентай қадамнан басталады
Академик Асқар Жұмаділдаевты білмейтін қазақ кемде-кем шығар. Бірақ сол көбі математик я ғалым деп қана таниды. Ал оның еңбектерін, бұл жолдағы өмірінің кедір-бұдырын біле бермейді. Осы олқылықтың орнын толтыру әрі отандық ғылымға көзқарасын, саладағы түйткілге қатысты ұсынған тың шешімін білу мақсатында әңгімелескен едік.
Білім • 18 Ақпан, 2025
Мүмкіндіктер межеленген мәжіліс
Ғылым және жоғары білім министрлігінің кеңейтілген алқа отырысы өтті. Бұл іс-шараға Парламент депутаттары, университет ректорлары, ғылыми зерттеу институттардың басшылары, министрлікке қарасты ұйымдардың жетекшілері, сарапшылар қатысты. Күн тәртібінде кадр даярлау, инновация, технология және өнеркәсіппен ынтымақтастық мәселелері қарастырылды, өткен жылғы жетістіктер мен жаңа жылғы жоспарлар айтылды.
Мектеп • 12 Ақпан, 2025
Үш ауысымды мектеп: мәселе қашан шешіледі?
Елімізде үш ауысымда жұмыс істейтін мектептер әлі де бар. Бұған апатты жағдайдағы білім ұяларын қосыңыз, бұлар жаңасы салынғанға дейін басқа жерге ауыса тұрса да орын тапшылығын тудырады. Соның себебінен бала саны тым көп ұйымдар тағы күшейтілген режімде оқытуы мүмкін.
Медицина • 11 Ақпан, 2025
«Қант диабеті» ұғымын қазақтілді ғылыми айналымға енгізген
Қазір кең қолданыстағы «қант диабеті» ұғымын білеміз. Бірақ оны қазақтілді ғылыми айналымға кімнің енгізгенін біле бермейміз. Бұл – есімі үлкен әріппен жазылатын, себебі жанына шипа іздеген талайдың алғысын алған эндокринолог, жоғары білікті дәрігер, медицина ғылымдарының кандидаты, профессор Макош Ыбыраева.Ол – медициналық оқулықтардағы «ішкі аурулар» терминінің, эндокринология бойынша клиникалық лекциялардың авторы. Ал оның ғылымға келуі тіпті де қызық.
Ғылым • 11 Ақпан, 2025
Генетика – біздің қоғам үшін әрі қызық, әрі жұмбақ әлем. Өйткені ғылымның бұл бағытында әлі де «ашылмаған аралдар» көп. Сол сырдың бірнешеуін ашуға күш салған жан отандық ғылымның екі бірдей, атап айтқанда, тұқымқуалау мен денсаулық бағыты бойынша дамытуға айтарлықтай үлес қосып келеді. Шетелдерден қаншама ұсыныс түссе де, елде қалуды жөн көрген кейіпкеріміз – базасында бірнеше зертханасы, ғылыми орталығы, 150-дей қызметкері бар үлкен институтты басқаратын ең жас басшылардың бірі.
Ғылым • 11 Ақпан, 2025
Әлемде кейінгі 20 жыл бойы зерттеліп келе жатса да, айтарлықтай нәтижесі болмаған бағытта жаңалық ашып, бүтін бір салада бетбұрыс жасаған ғалым біздің елде тұрады. Оның елеулі еңбегінен кейін алдағы уақытта қазір оқытылып жүрген дүниежүзіндегі биология оқулықтары қайта жазылуы бек мүмкін. Сондай-ақ қатерлі ісік, бүгінде әлі емі табылмаған паркинсон, альцгеймер секілді аурулардың алдын алар, шипа болар дәрілер жасалуы тіпті де ғажап емес.
Қоғам • 11 Ақпан, 2025
Алты Нобель лауреатынан хат алған қыз
10 жасар оқушы Асылжан Бақытжанқызы 6 бірдей Нобель лауреатынан хат алыпты. Таңғалдырған жайт туралы кейіпкерімізің әкесі өзінің әлеуметтік желідегі парақшасында жариялады. Оның айтуынша, баласы 1-сыныпқа бармай тұрып «Ғалым болғым келеді» депті.
Пікір • 05 Ақпан, 2025
Еліміздің солтүстік пен орталық өңірлерінде аяздың себебінен сабақ болмайтынын біле қалса, оқушылар қос қолын көтеріп қуанатынын көз көрді. Мұғалімдердің ішінде де (таныс педагогтерден, әрекетінен) арқаны кеңге салатындардың барын білеміз. Ата-аналар арасында да таңмен таласып, қарлатып, борандатып баласын мектепке тасығысы келмейтіндіктен, білім басқармасынан «сабақ бүгін де болмайды» дегенді күтіп отыратындар жетерлік.
Заң мен Тәртіп • 04 Ақпан, 2025
Былтыр 1 шілдеде «Ғылым және технологиялық саясат туралы» заң қабылданды. Құжатқа қол қойылғанға дейін жобаға ғалымдар тарапынан отандық ғылымды дамытуға, саладағы біраз кедергіні жоюға, ғылыми ұйымдардың жұмысын жетілдіруге байланысты өте көп ұсыныс айтылды. Алайда түрлі себеппен қосылмай қалды. Олқылықтың орнын толтыру мақсатында заңға өзгерістер енгізілмек. Осыған орай өткен аптада Ұлттық ғылым академиясы ашық талқылау ұйымдастырды, пікірталасқа сол кездегі Ғылым және жоғары білім вице-министрі Дархан АХМЕД-ЗАКИ (материал даярланып жатқан кезде ректорлық қызметке ауысты – ред.), Мәжіліс депутаты Елнұр БЕЙСЕНБАЕВ, ғалымдар қатысты. Отырыстағы орынды ойлар мен лайықты уәждердің жазбаша нұсқасын оқырмандарға ұсынамыз.
Білім • 30 Қаңтар, 2025
Инженер мамандарды даярлау түйткілі
Мемлекет басшысы былтырғы 12 сәуірдегі Ғылым және технологиялар жөніндегі ұлттық кеңестің отырысында халықаралық стандарттар мен тәжірибені ескере отырып, инженерлік кадрларды даярлаудың ұлттық моделін әзірлеуді тапсырды. Тапсырманы іске асырудың барысы қандай? Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте баяндалды.
