Жәнібек ӘЛИМАН
Жәнібек ӘЛИМАН«Egemen Qazaqstan»
321 материал табылды

Әдебиет • 27 Қыркүйек, 2021

Оралханның образы

Ақын-жазушылардың жүріс-тұрысы, өзін ұстауы, кей-кейде қайталанып тұратын тосын қылықтары деген өз алдына бөлек бір әлем. Тіпті әртүрлі қызыққа қалдырып, күлкі шақыратын әрекеттерін естігенде, «солай екен-ау» деп таңғалдыратыны тағы бар. Олар да пенде, ет пен сүйектен жаралған жан баласы, бірақ қалам ұстаған соң, бір қасиеті артық тұрғанын қалайсың. Алтайдың Кербұғысы Оралхан Бөкей айтпақшы, «Аспан болған соң, ашығы жақсы». Шығармасын оқып, әртүрлі ой мен сезімге қаныққан соң, әлгіндей артық қасиеттерді де сол автордың бойынан көргісі келмей ме адамның? Оралханның жоғарыдағы сөзіне салсақ, «жазушы болған соң, жақсы киінгені жақсы» дегендей, әңгіме әр қиырға жетелейтінін кәнігі оқырман әлден байқап та отырған шығар.

Руханият • 20 Қыркүйек, 2021

Паспорт

Әліппеден білдік пе, әлде әке-шеше не мұғалім жаттатқан ал­ғашқы өлең сол ма, біздің тұңғыш танығанымыз Абайдың «Әсемпаз болма әрнеге-сі» еді. Айтылуы да, жатталуы да тез, біреу өлең сұра­са тақылдатып оқып беретінбіз. Ке­йіннен бұған Абайдың қаншама өлеңі қосылды. Ең мықты өлеңдері осы екен деп, шіреніп оқушы едік. Анығында Абайдың әр өлеңі өзінің төлқұжатындай құмбыл дүние екен­дігіне әлі күнге ой талдырып ке­леміз. Жақсы араласатын бір ағам­ның айтқаны бар.

Руханият • 20 Қыркүйек, 2021

Жеке пьеса жазуға лайық

Жұматай Жақыпбаевтың тақырыпсыз өлеңі бар. Джоконданың жамалы, қасиеті туралы айтып келе жатады да, Ләйләні жырлап кетеді. «Джоконда миығында – жымиыс, қарайды енді ол басқа арулар заманын» дейді. Тура сол сияқты, өнер, сұлулық сияқты Тәңірінің берген артық қасиеттері қай заманның болсын құрдасы болып жүре беретіні белгілі. Келер заманға Джокондаға ұқсап картинадан сығалауы мүмкін, өлең, ән болып сырласып, тіпті тіл бітіп сахнадан сөйлеп шыққанын да көрдік. Мұндай құбылысқа әсіресе, театрда көп ұшырасамыз.

Әдебиет • 13 Қыркүйек, 2021

Жырдың күйі

Қазақта жырдың күйіндей деген сөз бар. Әңгімені жырдың күйіндей қылып жеткізетіндер болады. Ақ тазының алғанын айтып қоя салмай, әуелі қара тазының шалғанын, сол уақытта желдің қалай соғып, жалт бұрылғанда тымағының қисайып бара жатқанын, оны түзей бергенде ер-тоқымы ауып, аттан түсіп қала жаздап зорға түзеліп, міңгі торының жуастығынан аман қалғанын, жынды торы болғанда құлап мертігіп, не жаяу жете алмай қиырда қаларын бір қаперге салып өтіп, әйтеуір сөйтіп жүргенде ақ тазының түлкіні аузына түсіргенін әсірелеп айтқанда, аузыңның суын құртып қояды. Аз ғана дүниені жырдың күйіндей қылады. Бұлай әсірелеп сөйлеудің жақсы, жамандығы бөлек әңгіме.

Өнер • 09 Қыркүйек, 2021

«Самалтауды» салғанда...

«Әркімнің туған жері – Мысыр шәрі» дегендей, көзін ашып көрген шоқысы мен тауы қай адамның болсын Самалтауы емей немене? Қолатынан самал еспесе, сайынан жұпар аңқымаса, оның тау аты қайсы?! Жазы-қысы желі бір тынбайтын ауылдар да болады. «Бораны он күн соққан естен кетпес, үйренген ауылыма ештеңе етпес» деген жолдар да атақты «Самалтау» әні шыққан атыраптан алыс жерде тумаған.

Руханият • 05 Қыркүйек, 2021

Отырардан көшкен озан...

Қазақ әнұраны авторларының бірі Шәмші Қалдаяқты кім білмейді қазір?! Араға мың жыл салып барып Фарабиден кейін туған Отырардың өрені! Екеуінің топырағы бір.

02 Қыркүйек, 2021

Мемлекет басшысы Премьер-Министр Асқар Маминді қабылдады

Қасым-Жомарт Тоқаевқа А.Мамин биылғы Жолдауды жүзеге асыру шаралары туралы баяндағанын хабарлайды Egemen.kz Ақордаға сілтеме жасап.

Абай • 01 Қыркүйек, 2021

Абайдың алғашқы сапары

Елдегілер неге жар салмайды деген ой келеді. Ақпарат селі сәт сайын­ шайып тұрған мынадай заманда ондай құндылықтар қақас қалды, бәлкім. Биыл Қарқаралыдағы Құнанбай қажы мешітіне – 170 жыл. Шалкиіз жыраудың «Бір жақсымен дос болсаң, азбас-тозбас мүлкі етер» дегені Құнанбай мен Алшынбай арасындағы достыққа келетін шығар, тегінде. Қарқаралыға жолы түскендер соқпай кетпейтін екі орын болса, бірі – сол мешіт. Жалғыз орын болса және өзі. Әдеби, мәдени, тарихи, киелі, қасиетті деңіз – барлығына жараса береді. Сөйте тұра бір басына мәселесі де жетеді мешіттің... Бүгін шешпегенде қашан? Біз бірақ оның шетін қылтитамыз да, жөнімізге кете береміз.

Руханият • 27 Тамыз, 2021

Сатылмайтын сурет

Біз бұл туындыны бұлдап бергелі отырмыз. Туынды қатардағы, жай дүние емес. Ел біле бермейтін суретші Берік Қарашолақов тоқыған Қасым Аманжоловтың бейнесі көзге оттай басылып, көңілге қонғандықтан солай дедік.

Руханият • 24 Тамыз, 2021

«Абай сияқты ән шығара алатын ақын…»

Екеуін жақындастыратын не бар дерсіз. Өнер екені екібастан белгілі. Біреуі – сөз өнеріндегі, енді бірі – саз өнеріндегі құбылыстар. Бірге туып, бірге өспесе де, бір-бірін көрмесе де араларын аңыз жалғайтын сыңайлы. Артынан аңыз ермеген ақын – ақын емес деген де сөз бар. Тура сол сияқты, екеуінің соңынан ерген аңыздың өзі әр қиырға сермейді.